Književni opus Milutina Milankovića predstavljen u borovskoj Prosvjeti

Red nauke i red književnosti. Ovako je sinoć velikog naučnika Milutina Milankovića borovskoj publici predstavio njegov, verovatno najveći, savremeni poznavalac, književnik i upravnik KNC „Milutin Milanković“ iz Dalja Đorđe Nešić.

Krenuo je Nešić sa Milutinovom naučnom karijerom, radu u tadašnjem centru sveta Beču i borbe sa anglosaksonskim naučnicima. Kao most između naučne i književne karijere, ubacio je kratke crtice iz naučnikove biografije, često spominjući anegdote.

- Drago mi je da se borovski pododbor Prosvjete setio da se u njihovom prostoru kaže nešto o Milutinu Milankoviću i to na način na koji je pogodan za širi klub posetilaca, dakle o Milankoviću kao o naučniku i Milankoviću kao književniku, stilom koji je svima nama laicima blizak. Njegovu nauku možemo protumačiti na relativno jednostavan način, ali njegove naučne knjige za laike su teško čitljive, dok su njegova književna i naučno-popularna dela vrhunskog kvaliteta i još uvek izražavam čuđenje kako nisu uvrštena u lektiru bar u matičnoj zemlji – započinje Đorđe Nešić.

Nešić po pozivu vodi stručno razgledanje Kulturno-naučnog centra „Milutin Milanković“ na koja dolaze ekskurzije iz obližnjih osnovnih i srednjih škola, ali i organizovane posete iz cele Hrvatske. Na taj način, on Milankovićevu nauku, koju i danas izučavaju institucije poput američke NASA-e, prenosi laicima.

- Ja sam, naravno, za nauku takođe laik. Milankovića sam upoznao preko njegove književnosti, ali sam od naučnika koji su za to verifikovani slušao tumačenja njegovih dela kako se može na jednostavan način predstaviti Milankovićevo delo, bar suština njegovog doprinosa svetskoj nauci, odnosno „Milankovićevi ciklusi“. U tome pomažu geomehanički modeli i softveri koji se nalaze u njegovoj rodnoj kući. Na taj način to uspevamo da prilagodimo i učenicima predškolske dobi preko filma „Ledeno doba“, ali i učenicima osnovnih i srednjih škola, studentima pa i ljudima drugih interesovanja i zanimanja – priča Nešić.

Autor tri kapitalna književna i naučno-popularna dela

Milutin Milanković je dugo boravio u Nemačkoj gde je studirao i radio i kada se vratio, uplašio se, kada je odlučio da piše svoje najpopularnije delo „Kroz vasionu i vekove“, da je zaboravio maternji jezik jer je i svoja naučna dela pisao na nemačkom.

- Ogledne primerke ovog dela je ponudio veoma kvalifikovanim ljudima Baranjcu Milanu Kašaninu i Veljku Petroviću, dvojici istaknutih književnih stilista i oni su bili oduševljeni njegovim stilom pripovedanja. Milanković je imao prirodni talenat za prozu i prozno kazivanje što se vidi kroz njegova tri književna i naučno-popularna dela. Osim najpopularnijeg dela „Kroz vasionu i vekove“, napisao je i „Kroz carstvo nauka“ gde je kroz petnaestak priča ispričao o 15 značajnih naučnika iz istorije ljudske civilizacije. Njegovo najobimnije delo memoari „Uspomene, doživljaji i saznanja“ govori o porodici Milanković iz doba Velike seobe pa sve do njemu savremenog doba, dakle do 1944. godine kada je završio knjigu. Sve te tri knjige su veoma pristupačne širokom krugu čitalaca i ja ih najtoplije preporučujem – pojašnjava Nešić književni opus Milutina Milankovića.

Milutin Milanković je Daljac čijim se likom i delom ponose i stanovnici svih okolnih mesta, pa su tako i u Borovu posetioci predavanja aktivno učestvovali u raspravi, kako o njemu, tako i o Đorđu Nešiću kao književniku.

- Želja nam je bila da u našoj borovskoj biblioteci prikažemo našeg naučnika i književnika. Mnogi znaju Milutina Milankovića kao naučnika, a nama je bila želja da prikažemo i književni rad, a ko to može bolje napraviti, nego Đorđe Nešić. Izuzetno mi je velika čast što je Đorđe prihvatio da bude večerašnji gost, ali i domaćin ove kulturne tribine koju smo nazvali „Milutin Milanković – naučnik i književnik“ – kaže predsednica borovske Prosvjete Radmila Latas.

Bio je ovo ujedno i poslednji program u organizaciji borovskog pododbora SKD „Prosvjeta“. Uprkos nepovoljnoj epidemiološkoj situaciji, Borovčani su našli način kako da i tokom 2021. godine održavaju programe.

- Godina jeste bila specifična, kao i prošla, pa smo se valjda naučili na to. Mi smo u planu i programu pravili takve aktivnosti i planirali da ih možemo realizovati sa manjim brojem učesnika tako da smo imali razne radionice, kako za decu, tako za odrasle, kulturne tribine, ali i muzičko veče, jedini događaj sa nešto više posetilaca. Sve ovo drugo smo radili sa manjim brojem ljudi, ali smo istu temu ponavljali i nekoliko puta pa smo tako radionicu „Na srpskom dvoru iz ženskog ugla“ ponovili i deset puta u toku godinu i tu je učestvovalo oko 150 ljudi kada se zbroji petnaestak učesnika na jednoj radionici, a zbog mera koje i sada vladaju, moraćemo na ovaj način raditi i sledeće godine – zaključuje Radmila Latas.

Kako kažu iz borovske Prosvjete, plan i program za sledeću godinu je napravljen, a od noviteta najavljuju formiranje dečjeg hora. Ovim putem pozvali su decu da se prijave na konkurs koji bi trebalo da bude u januaru i nadaju se da će hor nastupiti u nekoj od idućih aktivnosti Srpskog kulturnog društva „Prosvjeta“ pododbor Borovo.