O čemu smo pisali u 2021. godini

Odavno je poznata činjenica da ljudi brzo zaboravljaju, pogotovo one ružne stvari. Život nas jednostavno gura napred, a svaki novi dan pred čoveka donosi nova iskušenja pa on često i nema mnogo vremena da na miru procesuira stvari i o njima donese nekakav uravnotežen sud. Istek stare dolazak nove godine je prilika da se na trenutak vratimo unazad i kroz svojevrsan vremeplov prođemo kroz događaje koji su je obeležili politički, društveno, kulturno ili sportski.

Politika je nešto što ljudi obično kažu da ih ne zanima, ali je i te kako prate jer ona je ta koja nam svima kroji kapu i ma koliko se mi, obični ljudi, trudili da se njome ne bavimo ona se na ovaj ili onaj način bavi nama. Svakako najvažniji politički događaj u protekloj godini bili su lokalni izbori koji su održani 16. maja 2021. Kada su u pitanju srpski manjinski predstavnici na njima su najviše uspeha imali su kandidati Samostalne demokratske srpske stranke. Najzanimljivije je ponovo bilo u Vukovaru gde su škole sa nastavom na srpskom jeziku i pismu bile u fokusu interesovanja svih stranaka i kandidata. Svi predstavnici većinskog naroda su zagovarali ideju da deca treba zajedno pohađaju nastavu zanemarujući činjenicu da je pitanje obrazovanja manjina nešto što reguliše Ustavni zakon o pravima manjina i ne može biti predmet rasprave na nivou lokalne uprave. Novi zamenik gradonačelnika Vukovara iz redova srpske zajednice postao je Srđan Kolar (SDSS) koji je ubedljivo pobedio svog protivkandidata Srđana Milakovića (DSS).

Kad smo kod Vukovara, treba reći da njegovo Gradsko veće i dalje nije promenilo svoj stav o službenoj upotrebi srpskog jezika i ćirilice pa tako dočekasmo i novi popis stanovništva koji je održan u dve faze. U prvoj je građanima bilo omogućeno da se samopopišu putem ispunjavanja obrazaca internetom, a u drugoj je popis održan na klasični način putem popisivača na terenu. Tokom priprema za popis bilo je i manjih provokacija sa bilbordima u Rijeci sa natpisom „Popis stanovništva 2021“ i označenim rečima „Hrvat“, „Pravoslavac“ i „Hrvatska pravoslavna crkva“. Na taj način Srbi su pozivani da se na popisu izjasne kao Hrvati pravoslavci i pripadnici nepostojeće Hrvatske pravoslavne crkve.

U političku priču pretvorila se i situacija sa pandemijom koronavirusa jer se u društvu, sem do sada postojećih, pojavila i podela na vakcinisane i nevakcinisane. Obeležena nizom kontroverzi, nedoslednosti pa i zloupotreba u primeni mera donesenih kako bi se pandemija suzbila, ova pandemija je na površinu izbacila mnoga pitanja na koja još uvek nema adekvatnih odgovora, a najvažnije je svakako može li i treba li zarad zdravlja žrtvovati ljudske slobode i pravo čoveka na izbor? Na ovom skliskom terenu našla se i naučna zajednica, ali ozbiljna rasprava o tom pitanju zapravo i ne postoji jer su sve države zauzele isti stav da je vakcinacija jedini ispravan put. Međutim, iako su ih na početku epidemije svi željno očekivali vakcine se ipak nisu pokazale kao efikasna zaštita jer čak i oni koji su vakcinisani sa obe doze ponovo mogu da obole, da prenose virus, pa čak i umru zbog čega je preporučena i treća, tzv. buster doza. Kraj ovoj priči koja se pretvara u noćnu moru i frustraciju se još uvek ne nazire.

Zajedničko veće opština dobilo je prošle godine novog predsednika. To je pravnik iz Vukovara Dejan Drakulić. On je na tom mestu zamenio Srđana Jeremića, koji je izabran za novog vukovarsko-sremskog zamenika župana. Drakulić je peti po redu ove, za Srbe na istoku zemlje svakako najznačajnije institucije.

Dejan Drakulić

Skupština Vukovarsko-sremske županije konačno je u oktobru prošle godine dala saglasnost na Statute šest osnovnih škola sa područja ove županije u kojima se nastava odvija na srpskom jeziku i ćirilici. To su škole u Boboti, Trpinji, Borovu, Markušici, Bršadinu i Negoslavcima. To odlukom stvoreni su neophodni preduslovi da se vrši reizbor direktora, koji je do tada bio blokiran, zatim mogućnost apliciranja na različite konkurse iz domaćih i stranih izvora finansiranja i sve ostalo što je važno za redovan i normalan rad škole. Prenos osnivačkih prava za ove škole sa županije na opštine i dalje je na čekanju.

Pred kraj godine izmenjen je i dopunjen Zakon o državljanstvu čime je sticanje hrvatskog državljanstva omogućeno svim osobama koje su rođene u periodu od 8. januara 1977. do 8. oktobra 1991, a kojoj su u trenutku rođenja oba roditelja imala hrvatsko državljanstvo. Izmenjen je i član 5. ovog zakona prema kojem po poreklu hrvatsko državljanstvo stiče i osoba starija od 21 godine života rođena u inostranstvu a čiji je jedan roditelj u trenutku njenog rođenja hrvatski državljanin. U izmenama zakona takođe je određeno da ovo pravo mogu ostvariti osobe koje zahtev za utvrđivanje hrvatskog državljanstva podnesu u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovoga zakona.

Kultura u seni pandemije

Kultura je jedna od kolateralnih žrtava pandemije s obzirom da su okupljanja ljudi i na otvorenom i u zatvorenom prostoru bila ograničena merama koje je donosio nacionalni štab za suzbijanje pandemije. Međutim, kulturnih zbivanja ipak nije nedostajalo, a organizatori su se u postojećim prilikama snalazili kako su morali. Izdvojićemo ona najvažnija.

Kao i uvek najaktivniji su bili folkloraši čije aktivnosti je pratio i najveći broj publike budući da su organizatori nastojali da se folklorne smotre održavaju na otvorenom. Tako su u junu održani tradicionalni međunarodni festival folklora u Borovu i 40. Vidovdanski sabor u Boboti. U septembru su održani 24. Dani kulture Srba istočne Slavonije, Baranje i zapadnog Srema, a po šesti put je u organizaciji Zajedničkog veća opština održana Škola folklora. Čuvari srpskog identiteta su u Belom Manastiru održali peti, jubilarni Sabor kulturnog i narodnog stvaralaštva Srba Slavonije, Baranje i Srema. U oktobru je u Belom Manastiru održan Festival dečijeg folklora u organizaciji Zajedničkog veća opština u čijoj organizaciji je u novembru održana i 11. Smotra srpskog folklora Slavonije, Baranje i zapadnog Srema. Ansambl narodnih igara proslavio je 20 godina postojanja i rada, a KUD „Sloga” iz Vukovara manifestaciju „Mostovi prijatelјstva” na kojoj su se okupili mladi iz Hrvatske i Srbije.

Škola folklora

Aktivan je bio i Srpski kulturni centar koji je organizovao promociju nekoliko knjiga, izložbi, predavanja i prezentacija, a najvažniji događaj bio je objava Zbornika radova sa međunarodnog naučnog skupa posvećenog Prvom svetskom ratu koji je održan 2018. godine. Održano je i nekoliko likovnih kolonija. Pored već tradicionalnih likovnih kolonija u Borovu, Vukovaru i Dardi održana je i prva kolonija u Markušici.

Naš poznati pesnik Đorđe Nešić iz Bijelog Brda ovenčao se prošle godine sa još dve značajne književne nagrade. To su književna nagrada „Laza Kostić” i nagrada „Skender Kulenović – književni vijenac Kozare”. Naš kolega Nikola Milojević, novinar TV produkcije ZVO za pravilan govor i očuvanje srpskog jezika nagrađen je plaketom Fonda „Branislav Mane Šakić” iz Smedereva.

U organizaciji Kulturno-naučnog centra „Milutin Milanković” u Dalju su održani 14. Milankovićevi ciklusi i sedma po redu kulturna manifestacija „Jesen u Erdabovu” posvećena književnom delu Đorđa Ocića. Novoosnovano udruženje „Đorđe Ocić” iz Dalja organizovalo je gostovanje Pozorišta „Slavija“ iz Beograda koje se u rodnoj kući Đorđa Ocića u Dalju publici predstavilo pozorišnim komadom „Kum nije dugme”. Dramsko veče organizovali su i Srbi iz Slavonskog Broda gde je akademski glumac Milan Dimić iz Banja Luke izveo monodramu „Ima neka tajna veza” o životu književnika Duška Trifunovića.

Ima neka tajna veza

Vukovarska „Prosvjeta” je početkom prošle godine uselila u nove prostorije u Parohijskom domu Druge vukovarske parohije. Vukovarski pododbor pokrenuo je i novi kulturni program posvećen muzici kroz preslušavanje gramofonskih ploča i predstavljanje diskografije domaćih i stranih rok grupa.

Dakle, i pored niza problema izazvanih svime što se dešava zbog globalne pandemije koronavirusa kultura je ipak našla način da se probije do korisnika. Nadamo se da će ih u ovoj godini slične nedaće ipak zaobići.

Sportska zbivanja značajno proređena

Sport je takođe delatnost koja je trpela i odgađanja i probleme zbog pandemije. Najviše zbog zdravstvenih problema sportista koji su zbog zaraze virusom često morali da odustanu od takmičenja. Najaktivniji su po običaju bili fudbaleri. Titulu veteranskih prvaka lige ZVO-a osvojila je borovska „Sloga” dok su se njihovi imenjaci iz pačetinske „Sloge” ovenčali  titulom šampiona Treće županijske lige grupe Vukovar. BSK iz Bijelog Brda odlično se drži u Drugoj ligi, a trenutno se nalazi u sredini tabele.

Utakmica Hrvatskog kupa između BSK Bijelog Brda i zagrebačkog Dinama

U individualnim sportovima treba pomenuti debitantski nastup mladog dizača tegova iz Vukovara Nikole Todorovića na svetskom prvenstvu održanom u glavnom gradu Uzbekistana, Taškentu gde je osvojio 16. mesto.

Verski život u 2021. godini

Na tron svetog Save kao 46. patrijarh Srpske pravoslavne crkve stupio je Mitropolit zagrebačko-lјublјanski Porfirije (Perić) koji je na tom mestu nasledio svog prethodnika patrijarha Irineja koji je preminuo u novembru 2020. godine.

Uoči Ivanjdana u Karadžićevu su osvećeni temelji za budući hram posvećen Svetim apostolima Petru i Pavlu, a na praznik Svete Angeline u Čepinu su osvećeni i temelji za obnovu porušenog hrama Svetog arhanđela Mihaila. Nakon 30 u novoobnovljenom petrinjskom hramu Svetog Spiridona Čudotvorca služena je liturgija, a završeni su i radovi na unutrašnjosti Crkve svetog arhangela Mihaila u Iloku.

Krajem oktobra iz jezera Peruča ponovo su izronili kameni zidovi starog pravoslavnog manastira Dragović iz 1395. godine, koji je polovinom prošlog veka potopljen zbog izgradnje hidroelekrane. Obasjani svetlošću sunca ostaci hrama izazvali su i veliku medijsku pažnju.

Manastir Dragović

U Manastiru Uspenja presvete Bogorodice u Dalј planini održana je sedmodnevna Letnja škola kaligrafije. Ovaj edukativni program pod nazivom „Zaharije Orfelin“ organizuje Zajedničko veće opština uz podršku Ministarstva nauke i obrazovanja Republike Hrvatske.

U prošloj godini ostali smo bez nekolicine naših zaslužnih sugrađana. U februaru nas je napustio protojerej-stavrofor Branko Rogan dugogodišnji mirkovački i dopsinski paroh u penziji. U maju je nakon teške bolesti preminuo dugogodišnji načelnik opštine Markušica Budimir Drača. U julu su preminuli novinar, osnivač i prvi urednik lista Novosti SNV-a Milan Trbojević Džeger, a na pragu stote godine u Borovu Đorđe Mirosavljević Linjak, dugogodišnji predsednik Udruženja antifašističkih boraca i antifašista opštine Borovo, učesnik NOB-a i nekadašnji prvotimac Fudbalskog kluba „Sloga” iz Borova.

U Beogradu je u novembru nakon bolesti preminuo dugogodišnji direktor Kombinata Borovo Nenad Krekić. U novembru su preminuli i Protojerej-stavrofor Jovan Klajić, dugogodišnji sveštenik u eparhijama Sremskoj Osečkopoljskoj i baranjskoj i Siniša Rakazović iz Borova jedan od najstarijih članova SDSS-a i dobitnik plakete „Miloš Vojnović”. Novembar je bio mesec kada nas je, nakon kraće i teške bolesti, napustio dugogodišnji košarkaški trener iz Vukovara Milorad Manojlović Kiseli.

Nije nedostajalo ni incidenata

Iako ih je bilo manje nego prethodnih godina ni prošla godina nije mogla da prođe bez incidenata sa nacionalnom pozadinom. Tako je u Islamu Latinskom zabeležena otimačina zemlje Srbima povratnicima. Njihove komšije Hrvati seku im šumu, a kada se požale izloženi su pretnjama.

U Pakracu je 27. januara sedamdesetjednogodišnji M.A. bacio bombu na tri radnika Hrvatske elektroprivrede (HEP) koji su u jutarnjim časovima došli da mu isključe struju. U napadu su sva tri radnika HEP-a ranjena od kojih je jedan sa teškim povredama glave i abdomena prevezen iz pakračke bolnice u Kliničko-bolnički centar Zagreb.

Zadnjeg januarskog vikenda 2021. nepoznati počinioci polupali su prozore na klupskoj kantini fudbalskog kluba „Vuteks Sloga” iz Vukovara, a 24. februara u Vukovaru je zabeležena još jedna tuča između učenika Tehničke škole sa nastavom na srpskom i hrvatskom jeziku. Bilo je dvoje povređenih i 12 privedenih.

Razbijeno staklo na prostorijama Fudbalskog kluba Vuteks-Sloga

U noći izmeću 5. i 6. marta nepoznati počinilac provalio je u Hram Svetog Spasa u Šibeniku. Razvaljena su ulazna vrata i sve ostale brave u crkvi, a crkveni inventar razbacan, te je pričinjena veća materijalna šteta.

Tokom trećeg martovskog vikenda na nekoliko lokacija u vukovarskom naselju Olajnica ispisivani su grafiti mržnje te ustaških i navijačkih simbola i parola. Takođe, u drugom delu grada, na privatnoj imovini, odnosno stambenoj kući i automobilu, ispisani su grafiti „Srbija“ i četiri ocila.

U noći između 3. i 4. aprila uništene su tek postavljene dvojezične table u opštini Biskupija, a dvojica meštana Komletinaca su 13. aprila traktorom iščupali antifašistički spomenik posvećen žrtvama iz Drugog svetskog rata.

Meštane Borova uznemirila je 2. maja, na pravoslavni Vaskrs, grupa od dvadesetak mladića koji su pod policijskom pratnjom prošetali Želјezničkom i Bulićevom ulicom i pevali šovinističke pesme uz povike „ubij Srbina” i „Oj Hrvatska mati Srbe ćemo klati”.

U Vukovaru su 12. juna oko 1 sat noću napadnute četiri osobe od kojih su tri bile maloletne. Na njih su, dok su nakon rođendanskog slavlja prolazili Trgom Republike Hrvatske, najpre verbalno, nazivajući ih „bandom četničkom“, a zatim i fizički nasrnula četvorica mladića. Povređen je jedan maloletnik i 23-godišnjakinja. Istoga dana u Splitu, na području plaže Ovčice, nekoliko osoba fizički je napalo dvoje državljana Srbije, 25-godišnjeg mladića i 26-godišnju devojku.

Sredinom juna na jednom od dva pravoslavna groblja u Novoj Gradiški nepoznati počinilac ili više njih uništio je 17 nadgrobnih spomenika.

Nepoznati počinioci bacili su u noći sa 16. na 17. jul zapaljivu napravu na porodičnu kuću P. G. iz Dalja uz povike „ovde živi ratni zločinac” i „selite se u Srbiju”. U kući su se u tom trenutku nalazili otac (52), majka (42) i troje dece (22, 20 i 15 godina). Vlasnik kuće je šest meseci proveo u istražnom zatvoru, a čim je pušten da se brani sa slobode na kuću mu je usred noći bačena navijačka baklјa.

U dvorištu pravoslavne crkve Sv. Georgija u Požegi u noći sa 11. na 12. septembra srušen i polomljen mermerni krst.

Na kraju ovog neslavnog popisa treba reći da to nisu i jedini incidenti koji su se dogodili tokom prošle godine. Ovde su pobrojani samo oni incidenti koji su zabeleženi na našem portalu.

Za kraj nešto lepo

Da ne ostane na incidentima i ružnim stvarima za kraj ovog pregleda treba istaći i nekoliko pozitivnih stvari koje su se dogodile u protekloj godini. Zajedničko veće opština povećalo je pomoć studentima koji studiraju u Srbiji čime će tim mladim ljudima školovanje biti dodatno olakšano i stimulisano.

U Borovu naselju pri kraju je uređenje Srpske kuće u kojoj će mesto pod suncem pronaći srpska udruženja i u kojoj će biti održavana kulturna dešavanja. Uređenjem ovog prostora kulturni život stanovnika naselja biće znatno bogatiji i raznovrsniji.

Srpska kuća u Borovu naselju

U Borovu je u maju otvorena novoizgrađena zgrada namenjena svim udruženjima i stanovnicima, a u Kneževim Vinogradima obnovljen prostor srpskih institucija.

Kroz pisanje portala plemeniti ljudi saznali su za nesrećnu sudbinu srpskog povratnika Branka Drače iz Biljana Donjih i pomogli mu da zimu dočeka u toplom domu. Zahvaljujući donaciji crnogorske porodice Glendžo, iz Berlina, ali i mnogim drugima ljudima koji su se uključili u akciju pomoći, Branku Drači konačno su stvoreni najosnovniji uslovi za život dostojan čoveka.

Opštine Negoslavci i Borovo nastavile su da pomažu mladima u povoljnoj kupovini kuća na području opštine kako bi ostali u svom zavičaju i svoju budućnost gradili na svom parčetu zemlje.