Obeležen Dan sećanja na Jadovno 1941.

Komemorativnim programom obeležno 80 godina od stradanja hiljada žrtava u kompleksu logora smrti NDH Gospić-Jadovno-Pag.

Vaska Radulović 27.06.2021.

Srpsko narodno veće iz Zagreba, zajedno sa Koordinacijom jevrejskih opština Hrvatske, Eparhijom gornjokarlovačkom i Savezom antifašističkih boraca i antifašista Hrvatske , organizovalo je Dan sećanja na Jadovno 1941.

Komemorativni program započeo je ispred Šaranove jame, jedne od 19 velebitskih jama u kojima su skončali zarobljenici, uz kadiš i parastos svim pobijenima na toj i drugim lokacijama.

Zabraniti negiranje ustaških zločina i pozdrav „Za dom spremni"

Predsednik SNV-a Milorad Pupovac rekao je ovim povodom da bi bila strašna pomisao da se NDH 1941. godine lakše rešavala svojih Srba, Jevreja, Roma i komunista, nego što se Hrvatska 2021. godine rešava zaborava njihovog stradanja i ostavštine ustaštva koju simbolizuje "Za dom spremni". On je naveo da se neprestano pita zašto je nekome stalo da jedan od najsramnijih pozdrava i izraza rodoljublja u hrvatskoj istoriji nikako da izgubi svoje građansko pravo - pravo službene i javne upotrebe.

- Je li takva ustrajnost na odbrani tog službenog pozdrava ustaškog pokreta i tzv. NDH posledica znanja o njenim „rasnim zakonima“ i zločinima genocida prema Srbima, Židovima i Romima, čije ozvaničenje je overavano upravo sa „Za dom spremni“ ili je pak ta ustrajnost posledica neznanja koje se u poslednjih 30 godina u Hrvatskoj iz godine u godinu sve više povećava o svemu tome, čega je i koga je taj pozdrav trajan simbol - upitao je Pupovac.

On je, između ostalog, naveo i istorijske činjenice o fašističkoj tvorevini NDH koje se danas prećutkuju, te da se zna na osnovu kakve državne ideje i kojih zakona je uspostavljena NDH.

- Ideje su to rasno, verski, etnički, jezično i kulturno čiste države sa zakonskom odredbom za odbranu naroda i države, zakonskom odredbom o zabrani ćirilice, zakonskom odredbom o hrvatskom jeziku, o njegovoj čistoći i o pravopisu, zakonskom odredbom o zaštiti arijske krvi i časti hrvatskog naroda, zakonskom odredbom o rasnoj pripadnosti, zakonskom odredbom o zaštiti narodne i arijske kulture hrvatskog naroda - naveo je Pupovac

Predsednik Jevrejske opštine Zagreb Ognjen Kraus rekao je da traži zabranu upotrebe tog ustaškog pozdrava u ime „hiljade i hiljade onih koji su pod pokličem „Za dom spremni" završili živote ovde i u ostalim ustaškim logorima smrti na teritoriji NDH ili su odvedeni u nacističke logore smrti“. On je dodao da traži i „zabranu upotrebe ustaškog znamenja i znakova, kao i zabranu negiranja ustaških zločina i postojanja koncentracionih, sabirnih i logora smrti“.

Predsednik splitske VeDRA-e Ranko Britvić, u ime veterana Domovinskog rata pridružio se apelima Ognjena Krausa i Milorada Pupovca, te zatražio od Vlade Hrvatske da hitno zakonski zabrani upotrebu spornog ustaškog pozdrava, te poručio da je obaveza svih da zauvek pamte žrtve ustaškog terora.

- Ko je ovo počinio? Ovo nije ljudski rod, ovo nije moj hrvatski narod. Ovo su izrodi, ovo nisu ni zveri. Dok smo živi dolazićemo na ovo mesto. U ovoj istoj Lici pronađeni su posmrtni ostaci ustaških časnika koji su sahranjeni kao visoki hrvatski časnici. To nisu nikakvi časnici, to su ološi kakva im je bila i država - rekao je, između ostalog, Britvić.

Matić: „Dužni smo voditi politiku pomirenja“

Foto: HINA/ SNV/ lsd

Izaslanik predsednika Srbije Veran Matić poručio je da upravo onako kako i on radi na “pomirenju i ozdravljenju nakon ratnog raspada zajedničke države i strahota koje smo u tim ratovima doživeli”, takvu politiku pomirenja moramo graditi i kada su posredi strahote Drugog svetskog rata, a posebno strahote Jadovna i Paga.

- Smatram to našom dužnošću prema onima koji su ovde nedužni stradali. Prema generacijama kojima trebamo omogućiti slobodu od zločina, moralnu uzdignutost iznad zločina i moralnu snagu za mir, za život bez mržnje i izmirenje između naroda u Hrvatskoj, naroda u Srbiji i izmirenja između Hrvatske i Srbije - rekao je Matić.

Pored centralnog spomenika na Jadovnu vence su položili izaslanik Vlade RH Boris Milošević, Dragana Jeckov ispred Hrvatskog sabora, izaslanik predsednika Republike Srbije Aleksandra Vučića Veran Matić, predsednik Židovske opštine Zagreb Ognjen Kraus i Milorad Pupovac ispred SNV-a. Žrtvama su polaganjem venaca počast odali i predstavnici SABA-e, splitske VeDRA-e, te ambasade Srbije i Austrije.

Kompleks koncentracionih logora Gospić-Jadovno-Pag, poznat i pod imenom Gospićka grupa logora, bio je prvi organizovani likvidacioni kompleks ustaških logora namenjenih uništenju Srba i Jevreja u tadašnjoj NDH.

Ustaški logor Gospić-Jadovno-Pag formiran je od 18. do 24. juna 1941. na području Čačića dolca, a zarobljenici su u najvećem broju bili Srbi, zatim Židovi i u manjem broju Hrvati komunisti, dovođeni s područja cele NDH.

Logorski kompleks raspušten je nakon 55 dana, oko 22. avgusta, na zahtev italijanskih okupacijskih vlasti, koje su se s jedne strane plašile širenja pobune među lokalnim stanovništvom, a s druge su strane u tome videle priliku za reokupacijom te teritorije.