Obrovcu nedostaju mladi da mu ponovo udahnu život

Grad Obrovac nalazi se na reci Zrmanji, dvanaest kilometara od ušće ove reke u more. U pisanim ispravama Obrovac je prvi put pomenut 1337. godine. Pravoslavne svetinje u Obrovcu postoje, zabeleženo je, još od sedamnaestog veka. Prvobitni hram, koji se nalazio na mestu današnjeg, sagrađen je 1682. godine i nekoliko puta je dograđivan i proširivan, da bi sadašnji pravoslavni hram u srcu ovog grada sagrađen u novije vreme, tačnije 1906. godine.

- Današnji hram u Obrovcu sagrađen je u novije vreme, dakle 1906. godine, ali su njegovi temelji podignuti na mestu gde se, otprilike, nalazio stari hram o kojem nije sačuvano mnogo podataka. Ono što znamo jeste da je taj stari, nekadašnji hram, izgrađen oko 1682. godine i da je krajem devetnaestog veka bio u jako lošem stanju. U tom periodu su tadašnji pravoslavni Obrovčani bogosluženja vršili u privatnim kućama, i tada se došlo na ideju o izgradnji novog i većeg hrama. Sama potreba o većem hramu od dotadašnjeg jedan je od pokazatelja i veće brojnosti pravoslavnog življa kako u samom gradu tako i njegovoj okolini -- pojašnjava paroh Obrovački Dragan Božić.

- Novoizgrađeni hram osvetio je tadašnji episkop dalmatinski Nikodim Milaš. U poslednjem ratu hram nije bio porušen, ali je pretrpeo znatna oštećenja, bio je devastiran i iz njega su nestale važne crkvene relikvije. Ovo je centralni hram parohije Obrovačke i u njemu se najčešće vrše bogosluženja, dakle svake nedelje i praznika  - dodaje sveštenik.

Nema mnogo sačuvanih istorijskih podataka koji bi istoriografski posvedočili o viševekovnoj postojanosti pravoslavnih Srba u ovom gradu jer su istorijska dešavanja uslovila da ovdašnja pravoslavna zajednica oduvek bude izložena stradanju. Tako je bilo i u poslednjem ratu, a u prilog tome govori i ovogodišnja slika okupljenih vernika uoči hramovne slave Svete Trojice.

Vernici uoči hramovne slave

- U navečerje praznika Silaska Svetog Duha na Apostole, koji je ujedno i hramovna slava u Obrovcu, tek desetak starijih meštana prisustvovalo je večernjem bogosluženju. Na sam dan praznika ta brojka je nešto veća, oko tridesetak ljudi došlo je da zajedno, po stotinu i četrnaesti put, obeležimo taj svima nama značajan datum. Svake godine sabere se na Liturgji oko četrdeset ili pedeset ljudi, a ove godine je i to je smanjeno zbog novonastale situacije sa virusom koji nas je sve zadesio. Nažalost, to je ipak jedan od retkih dana u godini kada nas ima i toliko. Ljudi je, kao i svuda, sve manje, stariji nisu u mogućnosti da dolaze češće, a malo se njih više i vraća da žive ovde - kaže Božić.

Većina srpskog stanovništva živi po selima

Obrovačka parohija danas obuhvata grad Obrovac i deset obližnjih sela; Bilišane, Žegar, Bogatnik, Golubić, Kašetel Žegarski, Zelengrad, Nadvoda, Muškovci, Krupa i Gornji Karin, a broj pravoslavnih vernika se, iz godine u godinu, neprestano smanjuje.

Na popisu stanovništva iz 1991. godine u ovom gradu živelo je preko 1.250 Srba, dok je danas ta brojka neuporedivo drugačija. Po popisu stanovništa iz 2001. godine na području Grada Obrovca živelo je 3.387 stanovnika. Najveće naselje nije gradić Obrovac koji ima 1.055 stanovnika, već susedno selo Kruševo. Većinsko stanovništvo su Hrvati dok udeo Srba iznosi 12,8 odsto.

obrovački paroh Dragan Božić

- U samom gradu Obrovcu danas imate oko dvadesetak pravoslavnih domova. To su uglavnom ljudi starije životne dobi, dok deo njih samo privremeno boravi u gradu zbog obaveza, održavanja domaćinstva. Manji broj populacije su mlađi ljudi sa decom. U Osnovnoj školi u gradu imamo dvadesetak đaka koji pohađaju pravoslavnu veronauku i još četvoro njih koji su u područnoj školi u selu Žegar. Prošle godine se vratila jedna porodica sa dvoje dece, u obližnje selo, ali kako stariji ljudi umiru ta brojka je otprilike ista ili manja. Većina srpskog stanovništva ipak je koncentrisana po selima, prvenstveno zbog uslova za opstanak - pojašnjava sveštenik koji, uprkos brojkama, zna najbolje stanje na terenu.

Nekad trgovačko središte, a danas pust grad

Nekada frekventan i razvijen grad, trgovačko središte ovog dela Bukovice, danas ne odaje utisak perspektivnog mesta za budućnost. Jedan od malobrojnih Srba koji dolazi u Obrovački pravoslavni hram, Ivan Bubnjar, najbolje može posvedočiti o ovom gradu, njegovim nekadašnjim stanovnicima, načinu života, jer je i sam u njemu živeo do poslednjeg rata. Povodom ovogodišnje hramovne Slave, najviše prisutnih pripadnici su Ivanove generacije, sve je skromno i drugačije u odnosu na ono vreme kada mnogi čak i nisu imali naviku da odlaze na bogosluženja.

- Odlično pamtim šezdeset i pet poslednjih godina, onih pet još i ne računam, i slobodno mogu reći kako je ovo nekada bio lep i živopisan kraj, pun života. U vreme mog detinjstva u Obrovcu je bilo nekoliko dobrih firmi u kojima su se ljudi zapošljavali. Većinom su svi imali posao, ali su se održavale i okućnice, bašte, ljudi su se bavili i stočarstvom. U mojoj porodici bilo je nas devetoro dece, a prosečno je bilo po sedmoro dece u domaćinstvu. Po pričama naših dedova i očeva, pre sto godina Obrovac je bio mesto razmene dobara između Dalmacije, Like i Bosne. Bio je pravo malo trgovačko središte. Čitav Zadar sa okolinom snabdevao se sa obrovačkom, bukovačkom šumom, iz Like su stizali njihovi proizvodi a odavde odnošeni vino, rakija, maslinovo ulje, smokve i ostali autohtoni proizvodi.

Ivan Bubnjar

- Moj otac je bio prvi predsednik crkvene opštine u Obrovcu i to je ostao do kraja života. Od njega sam slušao kako su nekada izgledale hramovne slave. Mnogo ljudi bilo je prisutno sa svih strana, a litija je prolazila ne samo kroz grad, već i poljima, preko maslinika i vinograda i taj blagoslov je ljudima veoma značio. Pre poslednjeg rata litija se svela na sam grad Obrovac, a evo danas kakva je situacija. To vam je najbolji pokazatelj kako se u kratkom vremenskom razdoblju sve drastično smanjuje i nestaje - opisuje nam Ivan.

Iako geografski položaj Obrovca pruža mnogo potencijala, a ni međunacionalni odnosi više nisu prepreka za normalan život, gradu nedostaju mladi ljudi koji bi mu ponovo udahnuli život.

- Sam kraj nudi mogućnosti za bavljenje poljoprivredom i stočarstvom, dok se u poslednje vreme sve više razvija i turizam. Potencijal za razvitkom turizma može biti u korišćenju Zrmanje, Velebita, blizini mora, svih prirodnih bogatstava kojima je ovaj grad okružen. No, za sve to trebaju mladi i sposobni ljudi, oni koji su spremni da ovde baziraju svoj život i rade na tome da sebi stvore pristojne uslove za ostanak. Sam grad kao grad, bez nekih firmi, proizvodnih pogona, nekog većeg plana i projekta za budućnost, realno nema neku perspektivu. Važno je da kažemo i kako su međunacionalni odnosi ovde, bez obzira na sva dešavanja iz prošlosti, ipak ostali dobri. U mnogim situacijama, u tom pogledu, Obrovac bi čak mogao poslužiti i kao primer mnogim gradovima u Hrvatskoj. Ljudi su ovde vrlo svesni da su u istom problemu, tako da se ne ostavlja prostora toj nacionalnoj netrpeljivosti. Dakle, treba nam više mladosti, života, dece, i to je ono što bi nas održalo u životu - zaključuje Božić.

Malobrojni i desetkovani u svakom smislu, pravoslavni Obrovčani i dalje se okupljaju u svom hramu Svete Trojice, održavajući tako onaj plamen vere da će njihov Grad ponovo vaskrsnuti u vremenima koja dolaze. Hram koji će opet biti njihov stub i okosnica, a njegova važnost je utoliko veća što, u samoj gradskoj sredini, svedoči postojanje pravoslavnih i još uvek sabira preostalo stado Hristovo ovog grada, ali i okolnih sela.

*Ovaj tekst je nastao u sklopu projekta „Tu gdje živimo“ koji je podržao Fond za poticanje pluralizma i raznovrsnosti elektroničkih medija Agencije za elektroničke medije.