Predavanje o srpskima despotima Južne Ugarske u Belom Manastiru

Nakon što je predsednik Prosvjete u Belom Manastiru Dejan Jeličić pozdravio prisutne u zanimljivom i edukativnom predavanju, koje je održao profesor istorije Zoran Jakšić, prisutni su imali prilike da čuju sve ono najvažnije o srpskim despotima i položaju srpskog naroda u Južnoj Ugarskoj. Govoreći o srpskim despotima Jakšić se posebno osvrnuo na porodicu Branković koja je igrala važnu ulogu u istoriji Srbije.

Kao srpski despoti, kako je istakao Jakšić, trudili su se da urade dobro za Srbiju i srpski narod. Pružali su otpor moćnoj turskoj vojsci zbog čega ih je Ugarska učinila svojim vazalima. Položaj srpskog naroda u Južnoj Ugarskoj na početku 16. veka bio je dosta težak, ali ipak ne onako očajan kao u 15. posle pada Smedereva. Ostavši bez sopstvene države, srpski titularni despoti u Južnoj Ugarskoj, ulivali su kod sopstvenog naroda veru i nadu da će se pomoću svojih severnih suseda moći nekako održati i vratiti na svoja ognjišta.

Posle pada Despotovine 1459.godine, Brankovići su se povukli u Ugarsku, a za njima i srpski narod. Poznati kao veliki ratnici i vojskovođe, ugarski kraljevi su im dodelili despotsko dostojanstvo u Sremu, kako bi sa Srbima branili ugarske granice od turskih upada. Na čelu s vladikom Maksimom Brankovićem, podignut je manastir Krušedol, a predanje im pripisuje još neke manastire po Fruškoj Gori, ljupkom uzvišenju koje dominira ravnom Vojvodinom, i koje ponosno čuva čak šesnaest manastira iz kasnog srednjeg veka.

Manastir Krušedol su u 15. veku počeli da grade despot Đorđe Branković i njegova majka Angelina. Đorđe, koji je kasnije postao monah Maksim, u Krušedol je preneo posmrtne ostatke svog oca Stefana i strica Jovana Brankovića, a predvideo je i kriptu u kojoj je kasnije bio sahranjen. Zbog toga se smatra da je nameravao da ovaj manastir predstavlja porodični mauzolej Brankovića. U manastiru Krušedol, poznatom kao večni dom srpskih velikana,  večni mir su pronašle i mošti patrijarha Arsenija III Čarnojevića, patrijarha Arsenija IV Šakabenta, knjeginje Ljubice Obrenović (žene Miloša Obrenovića) i kralja Milana Obrenovića. Osim njih u manastiru su sahranjeni vojvoda Stevan Šupljikac i mitropolit Isaija Đaković.

Zbog epidemioloških mera predavanje iz istorije na temu „Srpski despoti Južne Ugarske“ pratilo je dvadesetak prisutnih, a program je finansiran sredstvima Saveta za nacionalne manjine Vlade Republike Hrvatske.