Selo Pribudić pripada opštini Gračac, u jugoistočnom delu Like, od kojeg je udaljeno oko 36 kilometra. Nešto kraća udaljenost deli ga do prve dalmatinske opštine Knin, oko 24 kilometra puta, ali upravo taj put, podjednako loš sa obe strane, Pribudić čini jednim od zaboravljenih i zapuštenih sela do kojeg se retko i teško dolazi. Najbolje to zna otac Predrag Pantelić, paroh gračački, u sklopu čije parohije se nalazi pribudićko groblje i hram Svete Petke. Po njegovim rečima, Sveta Liturgija u hramu služi se dva puta godišnje, obično na dane hramovne slave, kada se u ovom mestu okupi veći broj vernika sa ličke i dalmatinske strane, nekadašnjih meštana, njihovih potomaka ali i poštovalaca velike svetiteljke Prepodobne mati Paraskeve.
U selu Pribudić 1847. godine živela su 1042 pravoslavna Srbina. Dve decenije nakon toga taj broj se uvećao na oko 1300 stanovnika, da bi ih u predratnim godinama pre poslednjeg rata u selu živelo svega nešto više od stotinak. Ta brojka danas je teško zamisliva, jer u Pribudiću trajno živi svega oko pet stanovnika. O nekadašnjoj brojnosti meštana i životu u ovom kraju na granici između Like i Dalmacije, najverodostojniji postojeći svedok je upravo impozantno groblje sa kamenim spomenicima i na njima uklesanim natpisima oko hrama. Mnogi od njih, odavno već nisu bili vidljivi, zarasli u visoko rastinje, travu i korov, prekriveni zemljom zaborava koja se godinama u nazad taložila i skrivala ih od ljudskog oka. Upravo to je bio povod za organizovanje jedne ovakve volonterske akcije ne bi li, makar na određeni vremenski period, pribudićko groblje ponovo bilo vidljivo.
– U kontaktu sa ocem Predragom dogovorili smo se da akciju čišćenja groblja i porte hrama organizujemo ovde, u Pribudiću, gde najmanje ljudi dolazi tokom godine. Mnoga crkvena groblja u njegovoj parohiji nisu u značajno boljem položaju, što zbog nepristupačnosti terena, manjka posećenosti, nedovoljno brige i posvećenosti nadležnih opština ili nekih drugih faktora. Njemu kao nadležnom svešteniku nije lako sve to održavati, sam ne može, a u većini mesta i nema mlađih ljudi koji bi mu u tome pomogli. Zato smo se preko podružnice SDF-a za Liku i Dalmaciju organizovali da damo svoj doprinos kroz akciju košenja i čišćenja. Ovakav predlog su sa zadovoljstvom prihvatili neki od naših članova, ali i oni koji to nisu a koji su akciju pomoći našoj crkvi, posebno u ove dane petrovdanskog posta, videli kao jedno plemenito, korisno delo. Oko dvadesetak ljudi se uključilo u akciju, poneli smo trimere, makaze, motorne testere, svu neophodnu opremu, ali i ribu, bakalar, da na kraju dana zajedničkom trpezom okončamo druženje – rekao je predsednik SDF-a za Liku i Dalmaciju Jovica Krstanović.
Atmosferu sa akcije uređenja teško je rečima dočarati. I pored već nesnosne vrućine, neprohodnog terena, visokog rastinja i zvukova trimera koji su dopirali sa svih strana, u kratkim predasima našlo se vremena za druženje, priče i anegdote o Ličanima, Dalmatincima, datim zavetima svetitelјki i čudima kojima svedoči ovaj hram, surovim zimama i teškim životima onih koji su večno ostali da počivaju u ovim krajevima, onima čiji su likovi i imena na nadgrobnim pločama ponovo ugledali svetlost dana posle nekoliko decenija. I bio je to još jedan od trenutaka radosti, otrgnuti od zaborava grobove koje, zbog nesrećnih vremena iz prošlosti, možda više i nema ko da obilazi.
Puno je razloga, rekoše učesnici, da se sa sličnim akcijama nastavi i u budućnosti. U planu su, otkrivaju, Mala Popina i Radlјevac, i tako redom, tamo gde više nema ko da održava zarasla i zapuštena groblja. Za volonterske akcije ovakvog tipa potrebno je malo truda i vremena, ali i neizostavne ljubavi i poštovanja prema utabanim predačkim stazama kojima, izuzev nas koji ovde živimo, više i nema ko da gazi.
Parohija Pribudić pripada Arhijerejskom namesništvu ličkom u sastavu Eparhije Gornjokarlovačke. Pravoslavni hram posvećen Svetoj Petki obnovljen je 1902. godine, ali je delimično stradao u Drugom svetskom ratu.
*Ovaj tekst je nastao u sklopu projekta „Tu gdje živimo“ koji je podržao Fond za poticanje pluralizma i raznovrsnosti elektroničkih medija Agencije za elektroničke medije.
