Sećanje na ubijene civile u Uzdolju

Šestog avgusta 1995. godine, dan nakon ulaska hrvatske vojske u Knin, trojica pripadnika hrvatskih vojnih snaga, u selu Uzdolje su zatekli u svojim domovima osmoro nemoćnih i nevinih srpskih civila. Nakon zastrašivanja, psovki i pretnji, dovedeni su ispod stabla hrasta nedaleko od glavnog puta ka Kninu i usmrćeni hicima iz automatske puške.

Samo zbog toga što su bili Srbi, taj dan ubijeni su Milica Šare (1922.), Stevo Berić (1933.), Janja Berić (1932.), Đurđija Berić (1916.), Krstan Šare (1931.), Miloš Ćosić (1923.) i Jandrija Šare (1932.). Jedna osoba, svedok njihovog stradanja, preživela je i pored dva primljena metka, te uspela pobeći u obližnju šumu i zahvaljujući tome ostala živa. Isti je dan, u zaseoku Šare, u svojoj kući ubijena, a potom zapaljena Sava Šare rođena 1922. godine.

Polaganju venaca i paljenju sveća žrtvama tog zločina prethodio je verski pomen koji je služio sveštenik Eparhije dalmatinske, paroh markovački Stanko Antić. Zvaničnih izjava u Uzdolju ni ove godine nije bilo. Porodice žrtava, kao i lokalni predstavnici srpske zajednice, poručili su kako je: „ Ovo mesto stradanja i sećanja koje zaslužuje da se žrtvama pokloni u tišini“.

Oni smatraju kako je u poslednjih dvadeset i osam godina poslano mnogo poruka sa ovog i sličnih mesta stradanja, kako takve poruke nisu rezultirale pronalaženjem počinilaca i podsetili kako za zločine počinjene u mestu Uzdolje, kao ni za one u okolnim kninskim selima Orlić, Markovac, Biskupija i Vrbnik gde je u nekoliko dana nakon Oluje ubijeno još četrdeset i devet srpskih civila, još uvek niko nije odgovarao.

Vence ispred spomen-obeležja u Uzdolju postavili su članovi porodica žrtava, predstavnici Opštine i VSNM-a Biskupije, kao i županijske organizacije SDSS-a, dok je crvenu ružu simbolično položila potpredsednica hrvatske Vlade Anja Šimpraga.

U avgustu 2017. godine, Dokumenta-Centar za suočavanje s prošlošću, podnela je Državnom tužilaštvu RH (DORH) kaznenu prijavu protiv nepoznatih počinilaca u vezi sa zločinom u Uzdolju. Kaznena prijava Dokumente, na temelju koje još uvek niko nije postupio, najvećim delom oslanja se na činjenice u vezi zločina koje je u svojoj istrazi rasvetlio Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju u Hagu i to pre svega kroz izjave svedoka.

Ika Šare, ćerka ubijenog Miloša Ćosića, ranije je od države tražila naknadu nematerijalne štete, a nakon što su je odbile sve niže pravosudne instance, o njenom slučaju krajem 2021. odlučivao je Ustavni sud. Uz izdvojeno mišljenje sudaca Andreja Abramovića, Lovorke Kušan i Gorana Selanca, Ustavni sud potvrdio je raniju presudu, kojom je u međuvremenu preminuloj Iki Šare zbog zastare odbijeno pravo na naknadu štete i naređeno da plati 14.500 kuna sudskih troškova. U istom navratu, po prvi put u istoriji hrvatskog pravosuđa, sudije su utvrdile da je istraga jednog od brojnih zločina počinjenih tokom i nakon Oluje bila neefikasna.

Za zločine počinjene u mestu Uzdolje, kao ni za one u okolnim kninskim selima još uvek niko nije odgovarao. Spomen Krst ispred manastira Lazarica, i spomen-obeležje sa imenima ubijenih civila u selu Uzdolje, svedoci su njihove žrtve i podsetnik da nisu i ne smeju biti zaboravljeni.