Na putu iz Osijeka ili Vukovara za Mađarsku, nalaze se baranjska prostranstva, plodne njive, jezerca, ali i brdo nazvano Banska kosa. Ispod tog brda smestilo se selo Popovac, ujedno i sedište istoimene opštine. Širom sela ušorane su autentične kuće nabijače od žute zemlje, koje se i dalje opiru vremenu. Kako to i treba da bude, u centru sela smeštena je zgrada Opštine, novouređeni objekat pored koga se nalaze trgovine i sve to zajedno čini glavno okupljalište lokalnih meštana.
Kao i mnoge druge Opštine, i Popovac se trudi da kroz što veći broj projekata i investicija obezbedi lakši i lepši život svojim stanovnicima.
– Uglavnom smo vezani za Beli Manastir koji je centar Baranje, a naravno da je i saradnja sa ostalim opštinama potrebna kako bi se ovaj kraj razvijao. Što se tiče samih projekata mogu reći da smo prošlu godinu odradili vrlo dobro bez obzira na situaciju sa pandemijom. Završeno je reciklažno dvorište čija je projektna vrednost oko dva miliona i 700 hiljada kuna, a finansiran je sredstvima Evropske unije i očekujemo da će ove godine biti stavljeno u funkciju. Takođe, izgradili smo trotoar na području opštine u vrednosti oko 300 hiljada kuna, a oko 600 hiljada kuna vrednost je projekta izgradnje nerazvrstanih cesta. Obnovili smo i sve društvene domove u opštini, ali imamo još neke sitnice koje moramo da popravimo tokom godina – priča o ostvarenim planovima načelnik opštine Popovac Zoran Kontak.
Osim postavljene nove 102 lampe u izgradnji javne rasvete prošle godine, očekuje se postavljanje ostatka od 50 LED lampi, što sa ranije postavljenim osvetljenjem čini ukupno 282 lampe u naselju Popovac, a to je za jedno malo mesto veoma veliki projekat.
– Što se tiče ostalih stvari sponzorisali smo rad svih udruženja na našem području, subvencionisali prevoz i smeštaj studentima i srednjoškolcima, pomoć za novorođenu decu, jednokratne pomoći i sve ono što bi opština trebalo da radi. Već treću godinu zaredom provodimo i projekat „Zaželi“. Prve godine smo bili učesnici sa udruženjem „Baranja“, drugi projekat smo pokrenuli sa Crvenim krstom, a ove godine učestvujemo u projektu zajedno sa udruženjem „Maska“ i još jednim udruženjem iz Luga. Otprilike 30 žena je zaposleno, a to predstavlja veliku pomoć za starije stanovništvo koje na prostoru ove opštine ima zaista mnogo, kao i za žene koje su zaposlene nakon dužeg vremena – ističe Kontak.
Kako se ovo mesto nalazi u neposrednoj blizini granice sa Mađarskom, mnogi stanovnici su usmereni ka ovoj državi pa su zbog toga uspostavljeni i odnosi sa nekim obližnjim mađarskim mestima.
– Imamo saradnju sa susednom opštinom Šarok gde bi trebalo da bude jedan od prelaza po Šengenskom režimu, za koji se nadam da će uskoro biti završen. Naravno, pandemija je sve stopirala, smanjen je protok samih putnika. Ovde su ljudi i rodbinski vezani uz Mađarsku, a i stanovnici okolnih mađarskih sela imaju rodbinu kod nas. Cela situacija sa zatvaranjem državnih granica napravila je određenu štetu po pitanju rodbinskih, ali i poslovnih veza – zaključuje načelnik opštine Popovac Zoran Kontak.
Malobrojno, ali veoma organizovano srpsko stanovništvo
Na području opštine Popovac, prema podacima Državnog zavoda za statistiku po popisu stanovništva iz 2011. godine živi i 355 Srba. Nosilac političkog života srpske zajednice, uz opštinsko Veće srpske nacionalne manjine je i zamenik načelnika opštine Zoran Milošević.
– Pripadnici srpske zajednice deluju kroz tri organizacije i to VSNM Opštine Popovac, SDSS i Crkvenu opštinu parohije Popovac. Opština finansira lokalno manjinsko veće se 15.000 kuna, a takođe imamo i dobru saradnju sa Srpskim narodnim većem. Negujemo prijateljske odnose i sa lokalnim srpskim stanovništvom iz Pečuha, čak planiramo zajedno da odvezemo humanitarnu pomoć za Petrinju. Želeo bih da se nadovežem na načelnikovu priču o projektu „Zaželi“, pošto imamo mnogo starijeg stanovništva, ubacili smo i dosta naših pripadnika koji veoma uspešno obavljaju taj posao. Mladih gotovo da i nema, ovo što je ostalo koncentrisano je na Beli Manastir jer kod nas u tri sela postoji samo jedan kafić – kaže Milošević.
Veće srpske nacionalne manjine Opštine Popovac radi na očuvanju kulture, tradicije i običaja baranjskih Srba, a organizator je i pokretač mnogih aktivnosti i manifestacija.
– Sarađujemo sa drugim većima na području Baranje pa i šire. Prošle godine smo u šestom mesecu dogovorili kontakt sa VSNM grada Vrbovskog gde smo otišli u posetu manastiru Gomirje i tom prilikom smo dogovorili neke zajedničke aktivnosti. Međutim, te aktivnosti, kao uostalom i neke druge odložene su zbog pandemije. Svake godine organizujemo posete manastirima na području Hrvatske, Srbije i Republike Srpske. Na taj način želimo da zadržimo ljude na okupu, da vide tradiciju i kako se nekad živelo – predstavlja rad svog veća predsednik VSNM-a Opštine Popovac Radojko Strajnić.
Jedno od najiščekivanijih aktivnosti za stanovnike ove opštine je takozvano „Božićno-novogodišnje druženje“ koje obično bude održano u vikendu između pravoslavnog Božića i Nove Godine.
– Na ovom druženju se okupi do 150 osoba, uglavnom naših ljudi iz sva tri opštinska mesta. Budu pozvani i predstavnici svih lokalnih manjinskih veća iz Baranje, pa i šire, ali i predstavnici županijske uprave. Kako i nalažu božićni običaji, okupljamo se kao jedna velika porodica. Taj dan se za sve sprema bogata večera, bude živa muzika i sve traje do kasno u noć – priča Strajnić koji kaže da se Veće takođe brine i o starijim osobama, pa se tako rad uglavnom sveo na humanitarne pomoći.
Iako je ovo pretežno poljoprivredni kraj, sve se svelo na desetak osoba koje rade zemlju na veliko, dok ostali rade baštu ili nekoliko jutara zemlje za svoje potrebe.
Bogata crkvena tradicija
Crkvena opština Popovac u svom sastavu ima hramove Vavedenja presvete Bogorodice u Popovcu, Svetog oca Nikolaja u Branjini, Svetog Georgija u Kneževu kao i dve kapelica na brdima u Branjini i Popovcu.
– U sastavu naše crkvene opštine nalazi se i obnovljeni društveni dom u naselju Popovac u kojem su smeštene i prostorije svih srpskih organizacija u opštini. Ovde se održavaju i naše svečanosti. Dom je obnovljen pre desetak godina državnim i opštinskim sredstvima. Osim ovoga, imamo parohijski dom u kojem je donedavno živeo sveštenik, ali nažalost više nemamo sveštenika zbog smanjenog broja stanovnika u poslednjih nekoliko godina. Trenutno u naših hramovima saslužuje sveštenik iz jednog drugog mesta pa verski život držimo na visokom nivou. Redovno idemo u hramove, narod drži do običaja i važno je da tako i nastavimo kako bi negovali svoje običaje i tradiciju koliko god smo u mogućnosti – kaže predsednik Crkvenog odbora Crkvene opštine Popovac Nikola Šarić.
Na području ove opštine nalazi se i hram Svetog Georgija u Kneževu sagrađen 1929. godine kao zadužbina kralja Aleksandra Karađorđevića.
– Hram je jedno vreme bio zapušten i devastiran. Poslednjih dvadesetak godina radimo na obnovi, što iz opštinskih sredstava, a nešto i privatnim donacijama. Nekoliko ljudi darovalo je određena sredstva iz kojih su se neke stvari obnovile, a poslednji u nizu je veliki luster koji je crkvi poklonila jedna žena. U planu za ovu godinu je da se obnovi i spoljašni deo hrama kao i stolarija – zaključuje Šarić.
Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, ova opština broji 2.084 stanovnika, ali i 4.635 hektara obradive poljoprivredne površine što uz brdo Bansku kosu i okolne ribnjake čini veoma veliki potencijal za razvoj ruralnog turizma.
*Ovaj tekst je nastao u sklopu projekta „Tu gdje živimo“ koji je podržao Fond za poticanje pluralizma i raznovrsnosti elektroničkih medija Agencije za elektroničke medije.
