Prikaz svatovskih običaja zapadnog Srema u slici

Na suprotnim krajevima životnog veka stoje rođenje i smrt, kao početak i kraj, a negde između ova dva trenutka treba da se traži i trenutak venčanja, kao jedan od najvažnijih trenutaka čovekovog života. Iako se navedeni događaji svrstavaju među najznačajnije trenutke pojedinca, oni su podjednako važni i za zajednicu kojoj pojedinac pripada. Stoga ne čudi što je venčanje, odnosno, svatovski proces, praćen mnoštvom ustaljenih običaja, normi i pravila.

Projekat Zajedničkog veća opština Nasleđe predaka pokrenut je s idejom da se popularizuju narodni običaji srpskog naroda sa prostora zapadnog Srema. Kako su ti običaji deo nematerijalne kulturne baštine njihova opstanak temelji se na negovanju i održavanju, a izloženi svakodnevnoj pretnji zaborava i nestanka, njihovo očuvanje postaje izazov u trci s vremenom.

- Ovo je novi projekat ZVO-a koji ima za cilj da promoviše nasleđe naših predaka, odnosno, ono što smo pomalo zaboravili i nešto što smo izgubili a to su pre svega narodni običaji i život kakav je nekad bio – rekao je predsednik Odbora za kulturu i sport ZVO-a i autor izložbe Veljko Maksić.

Prostor Srpskog doma bio je ispunjen starim fotografijama na kojima su prikazani svatovski običaji kakvi su nekada bili, tako je publika mogla da se priseti predsvatovskih događaja, prosidbe, samog dana venčanja, kao i različitih magijskih radnji, ali i postsvatovskih dešavanja.

- Ova izložba prikazuje sve faze svatovskog veselja, čitav jedan proces od samog zaručivanja pa do praćenja kuma i svatovskog veselja koje je bilo drugi i treći dan. Kada bismo to uporedili sa današnjim vremenom, forma je uglavnom ista, međutim, oni elementi koji su nekada bili deo magijske radnje su potpuno izostavljene. Naravno, sa promenom i načinom života koje savremeno doba donosi, to više nije ni moguće. Mnoge stvari nisu više moguće jer više nemamo kod kuće svatovskih veselja, nego su to uglavnom veselja u ugostiteljskim objektima pa ćemo retko naći da imamo recimo običaj Dunava, ali nekakve šaljive scenske događaje poput mladine izgubljene cipele ili mladin ples sa metlom su se zadržale i do današnjih dana – dodaje autor izložbe Maksić.

Na izložbi su prikazane fotografije iz prve polovine 20. veka, novinski zapis iz 1896. godine, zapis iz matične knjige sa kraja 18. veka, korito takozvani Dunav, kape takozvane džege, platno na kojem se izvodio običaj Steri platno i dereklijski peškir, ali i nešto poznatiji predmeti kao što su čutura ili korpa sa ruzmarinom kojim su cvećare kitile svatove.

Postavka ove izložbe temeljena je na usmenim kazivanjima ispitanika, te na prikupljenim fotografijama do kojih je autor izložbe terenskim radom uspeo da dođe. Ona predstavlja skup informacija iz nekoliko mesta zapadnog Srema kao što su Bobota, Borovo, Bršadin, Vera, Mohovo, Negoslavci, Orolik, Ostrovo, Pačetin i Trpinja. Realizacija projekta Nasleđe predaka ne bi bila moguća i bez finansijske podrške Ministarstva kulture Republike Srbije i Kancelarije za ljudska prava i prava nacionalnih manjina Vlade Republike Hrvatske, koji su prepoznali vrednost navedene ideje, dok se postavka izložbe temelji na saradnji autora sa mnoštvom pojedinaca i institucija.