Garavice – jedna od mnogih masovnih grobnica

U Srpskom kulturnom centru u ponedeljak 4. novembra prikazan je film „Garavice“ koji ni jednog posetioca nije ostavio ravnodušnim. Garavice su najveća, ali nisu jedina masovna grobnica Srba u bihaćkom kraju.

- Projekat Zaboravljeni korijeni pokrenut je u maju 2020. godine sa ciljem stvaranja dokumentarno-filmskog sadržaja o kulturnom, istorijskom i verskom nasleđu srpskog naroda. U septembru 2023. godine registrovana je istoimena Fondacija čije su osnovne delatnosti izdavaštvo i video produkcija. Osnivač sam fondacije i autor filma „Garavice“, samostalno finansiram projekte i radim istraživanje, video snimanja, montažu i pisanje tekstova – rekao je autor filma Dragan Radović.

Tokom istraživanja koja su provođena zarad pomenutog filma, došlo je do saznanja da je o tragediji koja je zadesila, ne samo Garavice, već i Durdžića Gaj, Macine Dolove, Šumu Osoje, Delića Jamu, Poljice, Mehino Stanje, Crno Jezero, Risovu Gredu, Zdeni Do, Dragan Grgić napisao roman, ali da je on 1961. godine zabranjen. Nakon 63 godine došlo je vreme da se svet upozna sa prvim romanom o stradanjima srpskog naroda u bihaćkom kraju i južnom Kordunu. Fondacija Zaboravljeni korijeni 2023. godine izdaje istorijski roman pod nazivom „Korana ko rana“.

- Dragan Grgić, rođen 1917. godine u selu Marin Most kod Cazina, 1961. završio je pisanje romana na 500 strana. Bila je to prva knjiga o stradanju Srba i zločinima hrvatskih i muslimanskih ustaša na prostoru bihaćkog kraja i južnog Korduna. Tragični period rata obeležio mu je gubitak oca, majke i brata, kao i ranjavanje u borbama protiv ustaša. Suočava se sa zabranama, krivičnom odgovornošću i pritiscima državnih vlasti. U tako nerešenim sukobima preminuo je od posledica infarkta 1985. godine u petrovaradinskoj bolnici. Iza njega nije ostalo potomstvo. Ostao je samo jedan ispražnjen trofejni pištolj i poslednja nada da će doći bolje vreme kada će neko objaviti njegovo životno delo. To vreme je došlo – izjavio je Radović.

Film je baziran na više od 3000 dokumenata, a to su sudske presude, saslušanja, zapisnici i živoj reči 27 preživelih svedoka.

Sala SKC-a u Vukovaru je bila ispunjena ljubiteljima istorije i onima čiji su najbliži imali iskustvo stradanja, što ima veliki značaj da se prikazivanje filma održava po prvi put u Vukovaru.

- Srpski kulturni centar, pored brige o jeziku i pismu, kulturi, tradiciji i običajima našeg naroda, pažnju poklanja i čuvanju uspomene na sve nevino stradale Srbe kroz burnu i tešku istoriju. Takođe vodimo računa da mesta stradanja ne budu zapuštena i zaboravljena pa je Srpski kulturni centar, u saradnji sa Zajedničkim većem opština Vukovar, započeo obnovu spomen-parka Dudik, mesta na kome je svirepo ubijen veliki broj ljudi. Pored ovog, nažalost, postoji još mnogo stratišta na kojem su ubijani Srbi na najbrutalniji način. Jedno takvo mesto su Garavice, o kojima je snimljen dokumentarni film koji smo prikazali u našoj Ustanovi. Na osnovu brojnih dokumenata i izjava preživelih svedoka, u filmu se govori o svim užasima kroz koje su prošli Srbi tokom rata, ali i nakon njega, jer su njegove posledice bile jednako teške za naš narod – rekla je direktorka SKC-a Jelica Lipovac Dudaš.

Prepuna sala znak je da Srbi nisu zaboravili svoju prošlost, svoje pretke i zločine koje su samo retki preživeli.