Mitropolit beogradski Petar Jovanović rođen je u Iloku 18. februara 1800. godine (svetovno ime mu je bilo Pavle). U mestu svog rođenja završio je osnovnu školu, Gimnaziju je pohađao u Osijeku i Sremskim Karlovcima, studije filozofije u Segedinu, a bogoslovske nauke u Sremskim Karlovcima. Pre nego što je postao mitropolit, Petar je bio profesor Karlovačke gimnazije, a potom od 1830. godine sekretar najvišeg narodnog suda u Kragujevcu, a nakon toga obavljao je poslove sekretara kneževe kancelarije. Zamonašio se, potom postao i mitropolit, na insistiranje kneza Miloša Obrenovića.
Izdavač pomenute razglednice je Srpska pravoslavna crkvena opština Ilok koja je ujedno i organizator tim povodom održanog svečanog programa.
– Mi smo danas povodom rođenja mitropolita beogradskog i cele Srbije Petra Jovanovića upriličili jedan molitveni i kulturni program u crkvi Svetog arhanđela Mihaila. Iločani su imali tu čast da je iz ovog mesta i ovog kraja bio jedan od poglavara naše crkve, a značaj ovog jubileja je utoliko veći jer smo danas dobili i novog poglavara Srpske pravoslavne crkve. Kroz sve ove godine u Iloku nije bilo stalnog paroha i sa mojim dolaskom ovde krenuli su i građevinski radovi, ali odlučili smo i da se bavimo ovakvim temama. Jedna od ideja je upravo danas realizovana, jednog od poznatih Iločana stavili smo na iločku razglednicu, a sa tom praksom nastavili bismo i u budućnosti tako da sledeće godine planiramo razglednicu naše stare crkve, potom jedan minej iz 18. veka, ikonu Bogorodice iločke i dr. – istakao je paroh iločki protojerej-stavrofor Predrag Azap.
Zaslužan za osnivanje i podizanje značajnih ustanova
Po rečima prote Azapa jedna od ideja je da se mitropolitu Petru podigne bista u Iloku koja bi se verovatno nalazila na istočnom zidu iločkog hrama sa ciljem da se ime ovog mitropolita i saznanje o njegovom liku i delu popularizuje ne samo u Iloku, nego i u celom ovom kraju.
Biografiju mitropolita Petra Jovanovića prisutnima je pročitao potpredsednik SPCO Ilok Nenad Pop po tekstu šidskog istoričara Radovana Sremca.
– Dolazak Petra Jovanovića za mitropolita beogradskog smatra se važnom prekretnicom u životu Srpske pravoslavne crkve u Kneževini Srbiji. On je učinio velike napore da popravi stanje u crkvi, ali je pitanje koliko je u tome uspeo jer izgleda da nije bio omiljen kod sveštenika. Ako se danas osvrnemo na ličnost Petra Jovanovića videćemo velikog Srbina na čelu srpske crkve i osnivača Bogoslovije u Beogradu, najzaslužniju osobu za izgradnju Saborne crkve, osnivača Muzeja crkvene umetnosti i jednog od začetnika Narodnog muzeja, reformatora crkve i škole, donosioca prvog crkvenog ustava, osnivača arhijerejskog Sinoda i konsistorija – navodi se u biografiji koju je pročitao Nenad Pop.
Nakon povratka kneza Miloša na vlast 1858. godine mitropolit Petar bio je prinuđen da podnese ostavku, nakon čega je postao episkop gornjokarlovački. Umro je 1864. godine u Sremskim Karlovcima, a sahranjen je u manastiru Krušedol.
Svečani program u čast mitropolita Petra održan je u hramu Svetog arhiđakona Mihaila, a počeo je večernjim bogosluženjem koje je služio arhijerejski namesnik šidski protojerej-stavrofor Radomir Mišić. U svečanom delu programa učestvovali su članovi VSPD „Javor“ Aleksandra i Marko Krtinić, a programu je prisustvovala i iločka gradonačelnica Marija Budimir koja je ispred Grada Iloka i finansijski podržala ovu manifestaciju.
*Ovaj tekst je nastao u sklopu projekta „Tu gdje živimo“ koji je podržao Fond za poticanje pluralizma i raznovrsnosti elektroničkih medija Agencije za elektroničke medije.
