Pomen Josifu Runjaninu u njegovim rodnim Vinkovcima

Parastos oficiru i kompozitoru Josifu Runjaninu u crkvi Silaska svetog Duha u njegovim rodnim Vinkovcima, gde ga je pre 200 godina krstio tadašnji paroh Adam Popović, održali su paroh vinkovački jerej Srđan Lukić i paroh mirkovački protojerej Miladin Spasojević. Nakon toga, članovi gradskog Veća srpske nacionalne manjine i gosti na pomenu, pešice su otišli do trga gde se nalazi njegova bista i koji nosi njegovo ime.

Tu su prikladne govore održali zamenik gradonačelnika Vinkovaca Josip Romić, predstavnik VSNM Grada Vinkovaca Slavko Kosanović i zamenik župana Vukovarsko-sremske županije Srđan Jeremić.

- Josif Runjanin je dokaz velikog doprinosa Srba iz Hrvatske njenoj kulturi i istoriji. Upravo su ovakvi ljudi i vrednosti koje su oni stvarali važni i na njima treba zajednički da ustrajavamo – istakao je Srđan Jeremić dodajući da se to ne sme zaboraviti.

Jeremićevim rečima u prilog govori i činjenica da su obeležavanje dvestote godišnjice Runjaninovog rođenja zajednički organizovali Grad Vinkovci i tamošnje srpsko manjinsko veće.

- Danas smo prisustvovali pomenu Josifu Runjaninu povodom dvestote godišnjice od njegovog rođenja. U ovom gradu se Runjanin rodio, a tu je i kršten u crkvi Silaska svetog Duha. Svojim radom i životom koji je proveo na prostoru tadašnje Habsburške Monarhije Runjanin je, družeći se sa osobama koje su stvarale hrvatsku kulturu i sam dao svoj doprinos. Njegova kompozicija postala je hrvatska himna i do . danas se izvodi u svim svečanim prilikama – rekao je Kosanović.

U svečanom delu programa, članovi pevačkog društva „Lipa“ otpevali su hrvatsku himnu „Lijepa naša“, a vence su zajedno sa navedenim predstavnicima Grada Vinkovaca, Vukovarsko-sremske županije, VSNM-a Grada Vinkovaca kao i sa predsednikom Zajedničkog veća opština Dejanom Drakulićem položili članovi počasne „Sokolske garde“ iz Vinkovaca.

Poreklom iz Loznice, rođen u Vinkovcima, većinu života proveo u Glini, umro i sahranjen u Novom Sadu

Runjaninov deda bio je sveštenik Srpske pravoslavne crkve u Šidu, a otac Ignjat Runjanin bio je vojni građevinac u Vinkovcima u kojima je Josif Runjanin i rođen 8. decembra 1821. godine kao najstariji od sedmoro dece. U matičnim knjigama vinkovačke pravoslavne crkve kao datum njegovog rođenja upisan je 24. novembar, po julijanskom kalendaru.

Josif Runjanin potiče iz sela Runjani u zapadnoj Srbiji, u okolini Loznice, a njegova porodica je nakon austrijsko-turskih ratova napustila Srbiju. Najpre se naseljavaju okolini Sremske Mitrovice, a kasnije se sele u Vinkovce. Runjanin se školovao u Vinkovcima i Sremskim Karlovcima da bi se na kraju odlučio za vojnički poziv. Nakon penzionisanja, povukao se iz javnog života i odselio u Novi Sad.

Sem vojničkog poziva Runjanin je bio veoma naklonjen i muzici. Svirao je gitaru i klavir. Muzičko obrazovanje stekao je kod vojnog kapelnika u Glini Josipa Vendela gde je kao carski kadet, u Vojnoj krajini služio vojni rok. Boraveći u Glini često je odlazio na književne skupove koje su organizovali pripadnici ilirskog pokreta čiji je Runjanin bio simpatizer. Tu je prvi put čuo rodoljubivu pesmu Antuna Mihanovića „Horvatska domovina“ na koju je, najverovatnije 1846. komponovao muziku.

Kompozicija je prvi put izvedena u kući trgovca Petra Peleša u Glini. Runjaninovu melodiju za buduću hrvatsku himnu naknadno je 1861. godine harmonizovao i notirao zagrebački pevački pedagog Vatroslav Lihteneger.

Runjanin je umro 2. februara 1878. godine u Novom Sadu gde je i sahranjen na tamošnjem pravoslavnom Uspenjskom groblju. U čast na Josifa Runjanina njegovo ime danas nosi Akademsko udruženje srpske omladine sa istoka Hrvatske kao i muzička škola u Vinkovcima, koja ipak u svom nazivu ima izmenjeno ime – „Josip“.

*Ovaj tekst je nastao u sklopu projekta „Tu gdje živimo“ koji je podržao Fond za poticanje pluralizma i raznovrsnosti elektroničkih medija Agencije za elektroničke medije.