Komemoracija u Uzdolju, tužno sećanje na zločin bez kazne

Navršilo se tačno 29 godina od kada je osmero srpskih civila starosti od 62 do 80 godina, samo dan nakon ulaska hrvatske vojske u Knin, hicima iz vatrenog oružja ubijeno nedaleko od pragova svojih kuća koje nisu želeli napustiti. Odlučni u nameri da odstanu, ne noseći na sebi uniforme ni oružje u rukama, ne predstavljajući nikome opasnost, streljani su u svom selu, u svojoj ulici, pod krošnjom hrasta samo zato što su bili Srbi. Jedina koja je preživela svirepa ubistva u Uzdolju, Bosiljka Šare, nije zaboravila hice iz kojih je ubijen i njen suprug. Bosiljka se uspela sakriti begom u brdo i tako preživela. Punih 18 dana nakon zločina pronašli su je pripadnici UNHCR-a i odvezli u Knin.

Gotovo tri decenije kasnije, na mestu stradanja srpskih meštana Uzdolja, pored spomen-obeležja sa njihovim imenima koje su Veće srpske nacionalne manjine opštine Biskupija i udruženje porodica nestalih „Protiv zaborava“ otkrili  2017. godine, sveštenici SPC, Mitropolije dalmatinske, služili su parastos u znak sećanja na sve njih. Zamenik župana Šibensko-kninske županije Ognjen Vukmirović pročitao je 17. Izjavu sećanja Srpskog narodnog veća, a porodice žrtava, predstavnici opštine Biskupija, opštinskog Veća srpske nacionalne manjine, kao i predstavnici županijskog manjinskog veća i Samostalne demokratske srpske stranke, simbolično su položili vence i crvene ruže ispred spomen obeležja.

- Mi se već tradicionalno više od 10 godina na ovom mestu prisećamo žrtava, osam stradalih meštana sela Uzdolja, ali bih ovom prilikom naglasio i da je na području sadašnje opštine Biskupija u „Oluji“ stradalo ukupno 56 civila, dok su mnogi napustili svoje domove. Gorak ukus u ustima ostavlja činjenica da još uvek niko nije odgovarao za zločine koji su počinjeni nad ovim ljudima-  rekao je načelnik opštine Biskupija Milan Đurđević.

Iako zvaničnih obraćanja u Uzdolju nije bilo, u izjavi za medije zamenik župana Šibensko-kninske županije Ognjen Vukmirović je istakao:

- Građani srpske nacionalnosti žele dobrobit i boljitak ove zemlje jer samo snažna, razvijena i demokratska Hrvatska garancija je dobrog i sigurnog života za sve, a naročito za pripadnike nacionalnih manjina. Zato izjavom sećanja inzistiramo na jačanju kulture mira, na podršci zajednicama sećanja, na obnovi mesta uništenih ratom, na svakoj inicijativi koja teži suočavanju sa preostalim dužnostima u odnosu na porodice žrtava. Zbog toga nekažnjavanje zločina slabi društveni osećaj odgovornosti, naročito prema najranjivijim društvenim grupacijama -  naglasio je Vukmirović.

U avgustu 2017. godine Dokumenta - Centar za suočavanje s prošlošću podnela je Državnom tužilaštvu kaznenu prijavu protiv nepoznatih počinitelja u vezi sa zločinom koji je počinjen 6. avgusta 1991. u selu Uzdolju.

- Kaznena prijava Dokumente, na temelju koje još uvek niko nije postupio, oslanja se najvećim delom na činjenice u vezi zločina koje je u svojoj istrazi rasvetlio Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju u Hagu i to pre svega kroz izjave svedoka. Iz haške istrage, kao i temeljem terenskog istraživačkog rada Dokumente, proizlazi da su se 6. avgusta 1995. u jutarnjim satima u zaseok Šare, sela Uzdolje, dovezla trojica muškaraca u maskirnim uniformama HV-a, naoružani automatskim puškama. Deo starijih meštana koje su zatekli u zaseoku Šare, kao i oni koje su priveli na putu do mesta likvidacije, maltretirali su i zastrašivali, dok na kraju te agonije za privedene srpske civile jedan od trojice naoružanih muškaraca nije pucao, na lokaciji udaljenoj 30 metara od magistralne ceste Knin – Drniš,
pri tom usmrtivši Milicu Šare (1922.), Stevu Berića (1933.), Janju Berić (1932.), Đurđiju Berić (1916.), Krstu Šare (1931.), Miloša Ćosića (1923.) i Jandriju Šare (1932.) Jedna je osoba preživela te je uspela pobeći u obližnju šumu. Sava Šare, rođena 1915. ubijena je na svom kućnom pragu - navodi se u pomenutom priopštenju.

Do 29 godišnjice stradanja srpskih civila za taj zločin još niko nije odgovarao. Polaganju venaca i parastosu u Uzdolju prisustvovali su i saborska zastupnica SDSS-a Anja Šimpraga, zamenik gradonačelnika Knina Željko Džepina, članovi manjiskih veća i lokalni meštani.

*Ovaj tekst je nastao u sklopu projekta „Tu gdje živimo“ koji je podržao Fond za poticanje pluralizma i raznovrsnosti elektroničkih medija Agencije za elektroničke medije.