Srpska čitaonica u Osijeku proslavila 150 godina postojanja

Odluku o osnivanju čitaonice doneli su osječki Srbi, ali među brojnim članovima bili su i pripadnici ostalih naroda. Čitaonica se nalazila u Donjem gradu u prostorijama današnje crkvene opštine Osijek, a njeno osnivanje i otvaranje smatra se značajnim doprinosom osječkoj kulturi, a posebno kulturi srpskog naroda u ovom gradu. Danas, iako ona više ne postoji, osječki Srbi čuvaju sećanje na prvu srpsku čitaonicu. U svečanoj sali crkvene opštine 17. novembra obeleženo je 150 godina od osnivanja čitaonice. Svečanost povodom značajnog jubileja organizovali su Srpsko kulturno društvo Prosvjeta pododbor Osijek, gradsko Veće srpske nacionalne manjine i crkvena opština Osijek.

- Čitaonica je radila sa prekidima 73 godine i više ne postoji. Prema podacima koje imamo bila je smeštena u Donjem gradu, ali prema nekim informacije postojala je i u Gornjem gradu. Danas obeležavamo 150 godina od njenog osnivanja iz razloga što je reč o velikoj godišnjici, ali i zato što krećemo u realizaciju projekta osnivanja Srpskog kulturnog centra u Osijeku. Osnovan je inicijativni odbor pri gradskom Veću srpske nacionalna manjine i radimo na realizaciji ideje Srpskog kulturnog centra Osijek– izjavio je predsednik pododbora SKD Prosvjeta Osijek Zdenko Čikara.

Žele da obnove rad srpske čitaonice i osnuju Srpski kulturni centar Osijek

Inicijator svečanog obeležavanja 150 godina od osnivanja srpske čitaonice je predsednik Veća srpske nacionalne manjine grada Osijeka Milorad Mišković. Zbog zdravstvenih problema on u subotu 17. novembra nije prisustvovao okupljanju u Parohijskom domu SPC Osijek. Prisutnima se u ime Veća srpske nacionalne manjine obratila potpredsednica Danijela Jovčić koja je pročitala pismo i deo iz brošure o Srpskoj čitaonici koje potpisuje Mišković.

- Od velikog je značaja ovo podsećanje da je upravo u ovom prostoru gde smo večeras bila smeštena srpska čitaonica. Zadnje okupljanje bilo je povodom obeležavanja njenih 60 godina rada, a pre toga Srbi su obeležili jedino 40 godina rada čitaonice. Ono što je po meni jako bitno je to da su pored osnivača, građana srpske nacionalnosti, među članovima bili i pripadnici drugih nacionalnosti i ugledni građani našeg grada, profesori, doktori i tadašnji direktori gimnazija. Ono što je veoma važno je to da se na ovim prostorima treba što više negovati naša kultura i pismo, čuvati identitet i zato je pokrenuta inicijativa za osnivanje Srpskog kulturnog centra u Osijeku. Mi ovde nemamo prostor gde bi organizovali manifestacije, obeležavali značajne datume i okupljali se i zato smatramo da bi bilo potrebno da se obnovi i da nastavi sa radom srpska čitaonica koja je ovde već postojala - izjavila je potpredsednica Jovčić.

Prisustvovao episkop osečkopoljski i baranjski Heruvim

Obeležavanju značajne godišnjice u Osijeku prisustvovao je episkop osečkopoljski i baranjski Heruvim koji je blagoslovio skup i u svojoj pozdravnoj reči istakao da je jezik jedna od najznačajnijih karakteristika svakog naroda te ako se jezik izgubi, onda je i taj narod izgubljen.

- Naši preci su to dobro znali i ovaj naš skup kao i celokupna naša istorija je svedok tome. Ovo okupljanje i obeležavanje značajnog jubileja, od čak 150 godina, svedoči da smo mi negovali svoju kulturu i svoj jezik. Sačuvati veru i jezik svedoči o nama da razumemo svoj kako duhovni tako i nacionalni etos. Veoma je važno naglasiti, a u kontekstu jezika, i Sveto Pismo koga nam prevode Vuk Karadžić i Đura Daničić, preko kojih mi na našem jeziku možemo čitati i razumevati svetopisamske istine - rekao je episkop Heruvim koji je upozorio na činjenicu da se danas gubi kultura čitanja i da je trebamo što više negovati.

Prvi predsednik srpske čitaonice u Osijeku bio je paroh Lazar Popović koji je po dolasku u ovu parohiju uočio da u gradu nema čitaonice te se zalagao za njeno osnivanje. Nakon osnivačke skupštine 1868. godine i izbora prvog predsednika upućena je molba Srpskoj pravoslavnoj crkvenoj opštini osječkoj da ustupi u svojim prostorijama dve sobe za čitaonicu. Molba je prihvaćena i čitaonica je 8. novembra otvorena u prostorijama današnjeg parohijskog doma. Broj članova je varirao, prve godine bilo ih je 52, a najmanje 1882. godine kada je čitaonica brojila samo 17 članova, dok je najviše 140 članova bilo 1920. godine.

U programu obeležavanja 150 godina od osnivanja Prve srpske čitaonice u Osijeku učestvovao je Mešoviti kamerni hor Srpskog vukovarskog pevačkog društva Javor. Svečanom skupu su prisustvovali i konzul Republike Srbije u Vukovaru Ljudmila Ostojić, zamenica gradonačelnika grada Osijeka Žana Gamoš, sveštenici i brojni građani Osijeka.