„U ovoj državi još uvek postoje destruktivni ljudi koji negiraju trajnost naše institucije kao i vrednosti mirne reintegracije“

Drakulić, ističe da će i u 2025. godini Zajedničko veće opština nastaviti sa kapitalnim ulaganjima i delovanjem u cilju očuvanja kulturne i prosvetne autonomije srpske zajednice, zaštite nematerijalne kulturne baštine, unapređenja pravnog položaja Srba i promocije ljudskih i manjinskih prava u Republici Hrvatskoj.

Iza nas je godina brojnih programskih aktivnosti Zajedničkog veća opština, jeste li zadovoljni realizacijom plana koji je ZVO pred sebe postavilo početkom 2024. godine?

Plan za 2024. godinu je bio ambiciozan i proširen sa dodatnim aktivnostima, s obzirom da je došlo do povećanja iznosa sredstava. Uspeli smo da realizujemo većinu programa, ali su neki prebačeni za 2025. kao što su stipendije. Zbog prenamene sredstava i povećanja iznosa za stipendije dugo smo čekali odobrenje Ureda za ljudska prava i prava nacionalnih manjina. Iz tog razloga je kompletan proces, od raspisivanja konkursa, preko pregledavanja pristiglih prijava pa sve do bodovanja započeo kasnije nego prethodnih godina. Potpisivanje ugovora sa studentima će da bude 10. januara u 11 časova u prostorijama Zajedničkog veća opština Vukovar, a kada svi studenti potpišu ugovore uslediće isplata sredstava. Takođe, neke programe nismo uspeli da realizujemo zbog očiglednog primera diskriminacije. Radi se o projektu „Zaustavimo govor mržnje prema Srbima“. Firma kojoj smo platili bilborde i sitilajt mesta za oglašavanje, neposredno pred početak kampanje, otkazala je najam i vratila nam novac koji smo uplatili. To, naravno, ne znači da smo odustali od kampanje, samo smo istu odložili za 2025. godinu i reorganizovali se te ćemo koristiti drugačija sredstva komunikacije. Zajedničko veće opština Vukovar je uložilo u realizaciju programa i aktivnosti vezanih za obrazovanje preko 250.000,00 evra, u realizaciju partnerskih programa sa našim udruženjima, školama, vrtićima i ostalim ustanovama preko 150.000,00 evra, za programe u kulturi je odvojeno preko 200.000,00 evra, dok smo za ustanove čiji je osnivač ZVO i njihove programe, a to su Srpski kulturni centar čiji smo isključivi osnivač i Srpski dom čiji smo suosnivač, izdvojili preko 130.000,00 evra. I ove godine smo u partnerstvu sa osnovnim školama u kojima se nastava izvodi na srpskom jeziku i ćiriličkom pismu, organizovali putovanje svih učenika, preko 1.300 evra, u Republiku Srbiju, našu matičnu zemlju. Zajedno sa našim saborskim zastupnicima SDSS-a, a posebno Draganom Jeckov, uspeli smo da sa Ministarstvom nauke i obrazovanja dogovorimo otvaranje smera farmaceutskog tehničara uz očuvanje svih postojećih smerova u Ekonomskoj školi Vukovar. Pokrenuli smo, uz veliki doprinos naših nastavnika i profesora te uz saradnju službenika Uprave za nacionalne manjine, ravnatelja Uprave za nacionalne manjine gospodina Nandora Čape i načelnika Sektora za nacionalne manjine gospodina Milana Vukelića, vrlo značajan proces izrade dodatnih, takozvanih, ugrađenih sadržaja srpske nacionalne manjine iz nacionalne grupe predmeta, a to su istorija, geografija, muzički i likovni. Zajedno sa našim parohijama zajednički smo proveli mnoga poklonička putovanja i proslave značajnih datuma i praznika Srpske pravoslavne crkve. Svi ovi projekti govore ne samo o veličini naše zajednice i značaju naših institucija, pre svega Zajedničkog veća opština Vukovar, u očuvanju kulturnog verskog, jezičkog i nacionalnog identiteta Srba na ovom području, već i o našem doprinosu jačanju kulturne scene i uopšte razvoju kulture u Republici Hrvatskoj.

Skupština Zajedničkog veća opština održana je 16. decembra 2024. godine i na njoj je, između ostalog, usvojen Plan rada za 2025. godinu, šta je to na čemu ćete insistirati u narednom periodu?

U planu za 2025. predviđen je nastavak realizacije postojećih, sad već tradicionalnih manifestacija, ali i realizacija novih. Očekujemo povećanje iznosa sredstava za provođenje projekata i programa, a to znači i organizovanje dodatnih aktivnosti i realizaciju projekata koji će da doprinesu očuvanju kulturnog, verskog, nacionalnog i jezičkog identiteta Srba na području delovanja Zajedničkog veća opština Vukovar. Tokom 2025. godine organizovaće se aktivnosti koje za cilj imaju: očuvanje kulturne i prosvetne autonomije srpske zajednice na ovom području, zaštitu nematerijalne kulturne baštine Srba, a posebno igara i običaja Srema i Baranje, unapređenje pravnog položaja Srba na području delovanja ZVO i šire, promociju ljudskih i manjinskih prava u Republici Hrvatskoj, obeležavanje značajnih datuma iz istorije Srba sa posebnim naglaskom na obeležavanje 30. godišnjice od potpisivanja Erdutskog sporazuma, poboljšanje i unapređenje privrednog položaja pripadnika srpske zajednice i privrednih subjekata kojih su vlasnici Srbi, jačanje vlastitih medijskih kapaciteta kroz jačanje ljudskih potencijala i investiranje u medije koji su osnovani od strane ZVO-a ili je ZVO jedan od suvlasnika kao i kroz pomoć medijima koji svoj rad obavljaju na srpskom jeziku i ćiriličkom pismu na ovom području, a sve sa ciljem informisanja što šireg kruga javnosti o tome na koji način živi, radi i deluje srpska zajednica u Republici Hrvatskoj. U 2025. godini ZVO će da organizuje kulturne manifestacije, samostalno ili u partnerstvu i suorganizaciji sa drugim kulturno-umetničkim društvima i udruženjima, festival kratkometražnog filma “Klajn festival” te druge tradicionalne programe i manifestacije. Organizovaće se putovanja i obilazak značajnih mesta pripadnika srpske zajednice za sve učenike koji se školuju u nastavi na srpskom jeziku i ćiriličkom pismu, za građane, pripadnike srpske zajednice. Organizovaće se i 8 redovnih manifestacija koje prijavljujemo na konkurs Saveta za nacionalne manjine Vlade Republike Hrvatske. Pored programa kulturnog amaterizma podsticati će se istraživačko-dokumentacijska delatnost, organizovaće se naučni skupovi, dok će se u segmentu kulturne promocije organizovati događaji koji bi predstavili kulturu Srba (organizacija muzičkih koncerata, izložbi, pozorišnih predstava, predavanja, seminara, folklornih nastupa te posete pozorištima, muzejima i sajmovima u matičnoj zemlji). Nastaviće se podrška ženama u cilju jačanja kapaciteta udruženja žena pripadnica srpske zajednice kroz sufinansiranje programa, projekata i aktivnosti. Pojačaćemo praćenje sudskih postupaka, praćenje provođenja zakonskih propisa, saradnju sa udruženjem “Protiv zaborava“, pružanje primarne pravne pomoći, podrška pripadnicima srpske zajednice u dobijanju statusa civilne žrtve rata te ostale redovne aktivnosti ZVO. Planiraju se i dodatna finansijska sredstva za sekundarnu pravnu pomoć pripadnicima srpske nacionalne manjine, kako bi imali osećaj jednakosti i sigurnosti u sudskim postupcima.

Takođe, donete su odluke i o prihvatanju plana rad i finansijskog plana Ustanova u kulturi Srpski dom i  Srpski kulturni centar za 2025. godinu. Zahvaljujući radu ovih ustanova i svakako njihovoj saradnji i radu samog Odbora za kulturu i sport ZVO-a  kulturna scena, i to na samo srpska, značajno je bogatija, da li se i u narednoj godini planiraju iskoraci na ovom polju?

Sad je već potpuno uobičajeno mišljenje da je kulturna scena srpske zajednice u ekspanziji i vrlo bogata. Tome doprinose pored Zajedničkog veća opština Vukovar i naše ustanove, ali i ostali akteri kulturno-umetničkog života. Kao osnivač Srpskog kulturnog centra Vukovar i suosnivač Ustanove u kulturi Srpski dom, Zajedničko veće opština Vukovar planira da obezbedi dovoljna i adekvatna sredstva za nesmetan rad ovih ustanova. Pomagaće se finansijski, tehnički, organizaciono, logistički i na druge načine, rad Srpskog doma i Srpskog kulturnog centra, koji su za našu zajednicu vrlo značajne kulturne ustanove, a posebnu pažnju usmerićemo na nastavak digitalizacije arhivske građe i razvijanje kapaciteta potrebnih za unapređenje rada i omogućavanje internetskog pristupa postojećoj građi, obogaćivanje knjižnog fonda biblioteke Srpskog kulturnog centra koja je, po izdanjima kojima raspolaže, jedinstvena u ovom kraju, unapređenje rada čitalačkog kutka, otvaranje ogranka biblioteke u Srpskoj kući u Borovu naselju, razvijanje i unapređenje rada Zmajevog kutka, edukacije prosvetara i izdavanje časopisa za obrazovne radnike koji rade u nastavi na srpskom jeziku i ćiriličkom pismu, organizovanje značajnih predstava i programa te drugih aktivnosti koje će poboljšati korisničko iskustvo pripadnika srpske zajednice.

Mogu li građani i ove godine očekivati Kapitalne donacije od strane ZVO-a? Jeste li zadovoljni rezultatima koji su proistekli iz kapitalnih ulaganja u proteklom periodu?

Zajedničko veće opština Vukovara se finansira direktno iz budžeta Republike Hrvatske kroz prijavu programa i aktivnosti. U tom smislu će i ove godine u budžetu da budu predviđena značajnija sredstva za partnersko provođenje programa i projekata sa udruženjima građana, ustanovama i institucijama koje rade na očuvanju kulturnog verskog, jezičkog i nacionalnog identiteta srpske zajednice. Što se tiče kapitalnih ulaganja, ove godine se planira uložiti oko 2,2 miliona evra na kapitalne projekte srpske zajednice, naših opština i manjinskih veća. Do sada je realizovan značajan broj projekta, od Srpske kuće u Borovu naselju i uređivanja stadiona FK Vuteks-Sloga iz Vukovara, izgradnje stadiona u Borovu, obnovi stadiona i igrališta u Uglješu, Šodolovcima, rekonstrukciji domova kulture u svim našim opštinama, izgradnje etno kuća, opremanja i jačanja kapaciteta manjinskih veća. Zaista je puno toga urađeno za srpsku zajednicu na području delovanja Zajedničkog veća opština Vukovar.

Ured za ljudska prava i prava nacionalnih manjina i Savet za nacionalne manjine Republike Hrvatske dodeljuju sredstva koja zatim ZVO raspoređuje i time podržava delovanje srpske zajednice. Prilikom realizacije finansiranja veliki trud ulaže se u dobru raspodelu sredstava.  Iz vašeg iskustva kako se taj proces može poboljšati, gde su nedostaci?

Zajedničko veće opština Vukovar je institucija koju je osnovala Vlada Republike Hrvatske koja bi zbog toga i trebala da obezbedi finansijska sredstva za rad i funkcionisanje institucije. U ovom delu se vidi razlika između Zajedničkog veća opština Vukovar i ostalih krovnih organizacija nacionalnih manjina, iako smo u istom rangu kad je u pitanje finansiranje rada. Nedostaci se vide u prihvatljivosti programa i aktivnosti koje možemo pravdati Uredu za ljudska prava i prava nacionalnih manjina. Problem je neprihvatljivost sportskih aktivnosti, provođenja programa i aktivnosti sa lovačkim društvima, organizovanja fišijada i sličnih manifestacija za koje Ured smatra da se radi o turističkim aktivnostima, a ne programima koji doprinose očuvanju identiteta srpske zajednice. Kada sve to uzmemo u obzir vidi se da je teško uskladiti potrebe zajednice i prihvatljivost programa i aktivnosti, a samim tim, neophodno je dobro uravnotežiti budžet kako bi se zadovoljile potrebe zajednice, a istovremeno očuvali kapaciteti institucije.

Razgovarate li o tome sa pomenutim organizacijama? Kakve su povratne reakcije?

Zadnje dve godine su organizovane edukacije i savetovanja sa Uredom za ljudska prava gde su predstavnici organizacija imali priliku da čuju koje su aktivnosti prihvatljive, ali i da čuju uslove i prihvatljive načine realizacije programa. Naravno da su povratne informacije negativne u segmentu koji se tiče nemogućnosti finansiranja pojedinih aktivnosti, a posebno kada je u pitanju sport. Međutim, taj problem imaju sve nacionalne manjine, tj. krovne organizacije svih nacionalnih manjina i zajednički se radi na rešavanju ovih problema. U novi Operativni program za nacionalne manjine uvrštena je tačka koja predviđa izmenu uredbe koja definiše delokrug rada Ureda za ljudska prava. Na tome se radi i nadamo se da će već u ovoj godini doći do izvesnih pomaka, bar kada je sport u pitanju.

Turbulentna je bila politička scena prošle godine, pre svega mislim na aprilska dešavanja i novu koaliciju HDZ-DP, koja je kod mnogih Srba izazvala osećaj nesigurnosti.  Koliko je stabilnost srpskih organizacija narušena s obzirom na politička previranja?

Sve naše institucije su navikle da se nose sa lošim odnosima, vremenima i uslovima za rad. U proteklih 27 godina više je bilo nestabilnosti i nesigurnosti, posebno finansijske, nego normalnih okolnosti za rad. To potvrđuje i činjenica da još uvek nije definisan, pre svega, status, a onda i način finansiranja Zajedničkog veća opština Vukovar. U ovoj državi još uvek postoje destruktivni ljudi koji negiraju trajnost naše institucije kao i vrednosti mirne reintegracije te žale što nije došlo do sukoba, a po njihovom mišljenju i etničkog čišćenja ovog prostora od Srba. U tom kontekstu, postojeća situacija bi samo podsećala na nešto već viđeno i to je bilo za očekivati, međutim, bez obzira na loše izglede, situacija u kojoj je formirana većina, zbog politike premijera prema manjinama, ali i sloge između manjinskih zastupnika situacija nije toliko loša koliko se očekivalo. Nacionalne manjine, ipak, na kraju izbornog procesa i formiranja Vlade i ove godine očekuju povećanje sredstava za aktivnosti i rad.

Možete li prokomentarisati rezultate predsedničkih izbora, te značaj lokalnih izbora koji nas očekuju u prvoj polovini 2025. godine?

Zbog tema kampanje i načina upravljanja temama u kampanji pokazalo se da Srbi nemaju puno izbora te između dva zla mogu samo da biraju manje zlo ili da pokažu svoj revolt tako što neće izaći na izbore ili će da ponište glasački listić, što je, opet, legitimno pravo svakog birača. Lokalni izbori su uvek značajni za svaku sredinu i birači su u pravilu puno više zainteresovani za rezultate izbora iz prostog razloga što taj rezultat može, a u većini slučajeva i direktno utiče na životni standard i razvoj lokalne sredine. Za nas su lokalni izbori posebno značajni zato što nakon izbora počinje proces formiranja Skupštine Zajedničkog veća opština Vukovar, kao i izbor izvršnih i ostalih tela institucije.