Srpska zajednica iz Hrvatske imala predstavnika na studijskom putovanju u Americi
Pravnik iz Dalja Jovan Vlaović bio je predstavnik srpske nacionalne manjine iz Hrvatske na studijskom putovanju po SAD-u u sklopu projekta za unapređenje manjinskih prava.
Projekat koji je finansiran iz budžeta Sjedinjenih Američkih Država ove godine je na tri nedelje ugostio desetoro pripadnika manjinskih zajednica iz cele Evrope. Polaznici projekta posetili su pet gradova širom SAD-a, a na predlog Ambasade Sjedinjenih Američkih Država u Republici Hrvatskoj, predstavnik srpske nacionalne manjine bio je pravnik Jovan Vlaović.
- Ovaj projekat američka ambasada smatra jednim od dva njima najvažnija načina stipendiranja ljudi van Amerike. Proveli smo tri nedelje u nekoliko gradova u Sjedinjenim Američkim Državama. Cilj programa je bio upoznavanje načina rada američkih udruženja i institucija i njihov pristup manjinskim problemima, ne samo nacionalnih manjina, nego manjina generalno – pojašnjava Vlaović svrhu projekta koji je ovim putem zahvalio američkoj ambasadi u RH.
Na ovom studijskom putovanju bilo je polaznika iz Evrope, a uz predstavnika Srba iz Hrvatske, bili su još Romi iz Slovenije, Slovačke i Ukrajine, Mađarica iz Rumunije, Ruanđanka iz Belgije, Iračanka i Jevrejka iz Švedske, Jevrejka iz Turske i jedan pripadnik seksualne manjine iz Litvanije.
- Najpozitivnija stvar programa je činjenica da smo svi bili prilično različiti, da su situacije svakog od polaznika u državama u kojima žive dosta različite. Našu situaciju možemo najviše uporediti sa onom Mađara u Rumuniji koji su ipak veća zajednica nego što smo mi, ima ih preko milion, ali isto tako participiraju u vlasti, imaju potpredsednika Vlade i čak četiri ili pet ministara.
Na početku programa, učesnici su boravili u glavnom gradu SAD-a Vašingtonu i nekada velikom industrijskom centru Detroitu.
- S obzirom na to da je program u potpunosti finansiran iz budžeta američkih poreznih obveznika, u Vašingtonu nam je bio zadatak da se upoznamo sa radom državnih institucija i federalizmom koji je specifičan za američko podneblje, a kao takav se ne primenjuje ni u jednoj drugoj državi na svetu. U obilasku institucija saznali smo kako funkcioniše odnos Kongres - Senat i predsednik. To nam je svima teoretski bilo jasno, ali praktično gledano saznali smo sasvim nove činjenice. Detroit izgleda kao sušta suprotnost Vašingtonu gde se sve čini perfektno. Iz Detroita je na neki način krenula i industrijska revolucija, međutim padom automobilske industrije odselilo je oko 50 odsto stanovništva i tačno se taj momenat vidi pri dolasku u grad. Tamo smo se sastali sa pripadnicima afro-američke zajednice koja se dosta isprofilisala u biznisu i koja ima svoje privredne komore. Saznali smo i da se većina tamošnjih udruženja ne finansira javnim novcem, već privatno – ističe Jovan Vlaović.
Sastanci neprimenjivi na srpsku zajednicu u Hrvatskoj
Nakon toga projekat je nastavljen u gradovima Kalamazu, Nju Orleansu i Rinou.
- Zajednica hispano-amerikanaca u Kalamazu je jedna od retkih sa kojom mi Srbi iz Hrvatske možemo da se poistovetimo, trenutno su najveća manjinska zajednica u SAD-u. Većina tih ljudi uopšte ne govori engleski jezik, ali njihovo udruženje El Konsilio je poznato širom zemlje. Bave se isključivo „nedokumentovanim” ljudima, odnosno osobama koje legalnim putem dolaze u Ameriku, koje nemaju američke dokumente, ali rade sve redovno, mogu da se zapošljavaju, privređuju i plaćaju poreze, ali ne mogu da konzumiraju određena prava. U Kalamazu smo imali priliku da vidimo američko domaćinstvo, pokušali su da nam približe način života jedne američke porodice. Posle toga smo otišli na jug, u grad Nju Orleans, gde smo doživeli šok, jer je ovaj grad prilično evropski sa dosta francuskog štiha. Imali smo mnogo zanimljivih sastanaka, a najviše mi je ostao u sećanju sastanak u jednoj bolnici, koja je u stvari javno-privatno partnerstvo i ima ogroman budžet od nekih 35 miliona dolara. Ova bolnica se brine o populaciji koja sebi ne može da priušti medicinsku zaštitu. Poslednja stanica naše posete SAD-u bio je Rino gde smo se sastali sa lokalnom policijom koja je čuvena i po seriji Rino-911. Oni su osmislili skroz drugačiji model delovanja policije u koji su uključili mnogo više komunikacije. Taj model se proširio širom SAD-a. U Rinou smo imali priliku da razgovaramo sa domorodačkim stanovništvom. Išli smo u indijansku školu koja je u prvoj polovini 20. veka bila način odvajanja indijanske dece od roditelja kako bi se asimilirali – završava priču o svom boravku u Sjedinjenim Američkim Državama Jovan Vlaović i na kraju zaključuje:
- Sastanci su za našu manjinu bili neprimenjivi, zato što mi ovde još pričamo o fundamentalnim stvarima poput uvođenja vodovoda, struje i izgradnje puteva, a u fazu da pričamo o ljudskim pravima još uvek nismo ni došli.