Produžen rok za podnošenje zahteva za sticanje hrvatskog državljanstva

Novim izmenama i dopunama je omogućeno sticanje hrvatskog državljanstva svim osobama koje su rođene u periodu od 8. januara 1977. do 8. oktobra 1991, a kojoj su u trenutku rođenja oba roditelja imala hrvatsko državljanstvo.

Između ostalog izmenjen je i članak 5. ovog zakona prema kome poreklom hrvatsko državljanstvo stiče i osoba starija od 21 godine života rođena u inostranstvu čiji je jedan roditelj u trenutku njezina rođenja hrvatski državljanin. U zakonskim izmenama Zakona takođe je određeno da ovo pravo mogu ostvariti osobe koje zahtev za utvrđivanje hrvatskog državljanstva podnesu u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovoga zakona. Saborska zastupnica SDSS-a Dragana Jeckov smatra da su dva rešenja ovog zakona izuzetno važna jer ispravljaju nanesene nepravde.

- Jedno rešenje ispravlja skoro više od 30 godina duge nepravde napravljene čistom administrativnom graškom u bivšoj državi. Naime, ne mali je broj dece hrvatskih državljana koji nisu ostvarili pravo na hrvatsko državljanstvo jer im je greškom matičara upisivano  neko drugo republičko državljanstvo. Izmenama zakona omogućeno je  da oni sami podnesu zahtev i da se ta administrativna greška ispravi. Drugo važno rešenje je za  građane koji žive u inostranstvu, a koji  zbog vlastitog propusta nisu decu do punoletnosti  prijavili  u matične knjige, odnosno propustili su upisati ih, nakon čega nisu mogla da postanu hrvatski državljani – ističe saborska zastupnica Jeckov.

Pandemija i nepravilno tumačenje otežali provođenje Zakona

Primena ovog zakona u praksi naišla je na probleme na šta je Dragana Jeckov upozorila početkom decembra u slobodnom govoru u Saboru. Ona je u ime Kluba zastupnika SDSS-a ukazala na nepravilnosti u tumačenju zakona te istakla da podržava predlog za produžetak roka za podnošenje zahteva za sticanje hrvatskog državljanstva. Naime, rok za podnošenje zahteva je do 31. decembra 2021. godine nakon kojeg će oni koji to ne urade izgubiti pravo na dobijanje hrvatskog državljanstva. Budući da je uglavnom reč o osobama koje nemaju boravak u Hrvatskoj, one zahteve podnose putem diplomatskih misija ili konzulata, što je dodatno otežala epidemiološka situacija zbog pandemije. Zašto je došlo do problema objasnila nam je predsednica Kluba zastupnika SDSS-a Dragana Jeckov.

- U normalnim okolnostima,  dve godine bi bilo i više nego dovoljno da zainteresovane stranke ostvare svoje pravo. Međutim, koronavirus pa zagrebački i banijski potresi su sve dodatno zakomplikovali što je zahtevalo prilagođavanje i promenu režima rada državnih i javnih tela, ali i diplomatsko-konzularnih predstavništava Republike Hrvatske. Prema Zakonu o hrvatskom državljanstvu stranke su prema državi prebivališta morale termine dolaska zakazivati u ambasadi ili konzulatu, a s obzirom na veći broj zainteresovanih stranaka na termin se znalo čekati i po nekoliko meseci. U pojedinim predstavništvima prvi termin bio je isključivo savetodavan. Tom prilikom stranke bi dobile nekoliko preporuka, nakon kojih su mogle izvršiti uplatu potrebnih taksi i zakazati novi termin, i to ako nisu bile odvraćane od podnošenja zahteva jer im je sugerisano da nemaju osnovu za ostvarenje prava na hrvatsko državljanstvo, bez daljnje elaboracije – objašnjava Jeckov koja dodaje da je osim ovoga problem nastao i zbog restriktivnog provođenja odredaba.

- Tu dolazimo i do drugog problema Ministarstvo unutrašnjih poslova, kao telo koje provodi postupak, je na svojim stranicama objavilo uputstva o proceduri u kojima je objašnjen postupak po zahtevu za sticanje, zahtevu za prestanak ili utvrđivanje hrvatskog državljanstva. MUP je u spomenutim uputstvima dodao jedan deo, koji iz Zakona ili podzakonskih akata nikako ne proizilazi, a to je da se zakonska odredba odnosi samo na osobe rođene nakon 8. oktobra 1991. godine. Po našem mišljenju, primena kriterijuma datuma rođenja je sporna u smislu člana 5. zakona jer proizilazi da se odredba odnosi samo na osobe rođene u periodu od oktobra 1991. do decembra 2000. godine. Takvim restriktivnim tumačenjem Zakona, veliki broj ljudi ne može da koristi ova prava. Smatramo da svaka osoba starija od 21 godine uz ispunjenje ostalih uslova iz ove odredbe zakona ima pravo na sticanje hrvatskog državljanstva bez obzira na datum rođenja odnosno da li su rođene pre 8. oktobra 1991. godine – ističe Dragana Jeckov.

Klub zastupnika SDSS-a podržava Izmene i dopune Zakona o hrvatskom državljanstvu u hitnom postupku kojima se rok za podnošenje zahteva za državljanstvo produžava sve do 31. decembra 2022. godine. Međutim, radi pravilnog tumačenja i jedinstvene primene zakona, zastupnica Anja Šimpraga je 3. decembra u svom govoru u Saboru istakla da će SDSS-a iskoristiti pravni institut verodostojnog tumačenja zakona u situacijama pogrešnog ili različitog tumačenja određene zakonske odredbe u praksi, te najavila kako će u najkraćem mogućem roku podneti predlog za davanje verodostojnog tumačenja spornih odredaba Zakona o hrvatskom državljanstvu. Bez obzira na sve ove probleme u poslednje dve godine primene Zakona podneseno je preko 4400 zahteva za sticanje hrvatskog državljanstva.